POLICY BRIEF: From Local Floating Market to Urban Recreational Area: Redefining Space in a Changing Context – A Case Study of Bang Muang Community and Wat Bot Bon Community

Publication date: May 2024

Publication: From Local Floating Market to Urban Recreational Area: Redefining Space in a Changing Context – A Case Study of Bang Muang Community and Wat Bot Bon Community  

Researchers: Narongpon Laiprakobsup, Thanapan Laiprakobsup

Download the report here.

Summary: This case study examines the transformation of the Bang Muang and Wat Bot Bon communities along Khlong Om Non in Nonthaburi Province, Thailand. The presence of ancient wats and traditional riverside lifestyles reflects the long-standing importance of these neighborhoods. The construction of roads has transformed the areas into tourist destinations, increasing their commercial value. However, narrow side streets pose an obstacle to accessing leisure places, leading to traffic congestion. Developing these areas into nodes that bridge relaxation areas of Khlong Om Non with other Bangkok communities could foster tourism activities and the exchange of resources and knowledge.

Please contact Dr. Thanapan Laiprakobsup for more information.

JOURNAL ARTICLE: Urbanization and farmer adaptation in the Bangkok Suburban area

Publication date: June 2023

Publication: Kasetsart Journal of Social Sciences

Authors: Thanapan Laiprakobsup

Abstract: This article examines how urbanization contributes to the variation of farmers’ adaptation in Southeast Asia. The variation of farmers’ adaptation to urbanization results from urban expansion transforming local communities’ environment and social structure. The patterns of farmers’ adaptation can be categorized into the following: (1) reducing their production capacity; (2) establishing local groups to mobilize resources and manpower; and (3) changing their mode of production to other products and services. In addition, if urban expansion weakens local networks or participation from local communities, farmers hardly ever adapt themselves to new production modes or services. On the other hand, if urban expansion contributes to opportunities for farmers to collaborate with outside markets or external actors, the farmers can, to some extent, adapt their mode of production. The implication from this paper contributes to how policymakers can facilitate collaborative food governance system serving for specific needs of farmers, in particular peri-urban areas, and encourage positive environment between urban communities and farmers in peri-urban areas.

See the full article here.

Key words: Bangkok, collaboration, community, farmers’ adaptation, Suburban area

REPORT: Development of Waterfront Community Sustainable Tourism Program in Bangkok Suburban Area: Participation Process, Peace Identity and Environmental Design

Publication date: June 2023

Publication: Development of Waterfront Community Sustainable Tourism Program in Bangkok Suburban Area: Participation Process, Peace Identity and Environmrntal Design

Researchers: Dr. Thanapan Laiprakobsup - Researcher and Project Leader, Dr. Narongpon Laiprakobsup - Researcher, Ms. Kornkanok Wimolnimit - Research Assistant, Mr. Paratkorn IntraraKamhang - Research Assistant

Download the report here.

Abstract: Economic and social changes have happened in Bangkok’s suburban areas. Expansion of urbancommunities have affected environment and people’s life in local communities in that the people in the local communities and those in urban communities have become estranged. Once people have become estranged, the relationship is distant. In other words, people in Bangkok suburb live separately with less empathy. Empathy in preserving local environment has vaporized. Therefore, it is not strange that environment in Bangkok suburb has been extremely polluted, and such pollution has negatively affected local people in local communities.

Bang Phai waterfront community on Khlong Om Non at Nonthaburi province is the example of local communities in Bangkok suburb which represents changes in community settlement and fuzzy memories on local culture due to economic and social development. Previously, waterfront communities were significant as rice paddy field and fertile fruit gardens having produced food for Bangkok markets. Waterfront communities were significant as the transportation route transiting local people and commodities to outside world. Currently, waterfront communities have been structurally and socially shrunk while local people have tried to adjust themselves to changing economic and social development with limited agricultural capitals which are agricultural product processing and local sightseeing tour delivery.

This research project wants to connect local and urban with local communities by exploring community identity for waterfront communities in suburban areas in order to support public space for meaningful local recreation based on local participation. It proposes that building relationship and bond between local and urban people needs to understand the identity of waterfront communities in terms of physicality and culture and understanding dynamic of waterfront communities under changing contexts. Therefore, local community development needs to depend upon understanding community identity, changes in people, and local participation.

Researchers analyze Khlong Bang Phai waterfront community at Khlong Om Non. The scope of area study ranges from Wat (temple) Mo Lee to Khlong Bang Phai and from Wat Bang Praek to Bang Rak Yai Municipality Administration. For collecting data, the researchers use surveying the community by car and boat, talking to local people, investigating previous research on local community history, architecture, waterfront community development in Bangkok suburb, and photo analyses, participant observation as tourists, and non-participant observation. For analyzing data, Strength, Weakness, Opportunity, and Threat (SWOT) is employed. It is found that the community is strong at multi-cultural heritages, closeness to waterfront, and fruit gardens that several fruits are registered as geographical indicator (GI). However, the community’s weakness includes elderly community, difficulty to access to community due to devious road, unclean and polluted environment and canal at tourist spots, and unattractive sight-seeing program. For opportunity, the community could be benefited from local tourism trend among Thai and foreign tourists and trend of consuming organic fruit. However, expansion of urban communities such as residence divisions and condominium and migration of local people according to selling land property can affect the local community to shrink in the long run.

The researchers propose that local tourist program for Khlong Bang Phai community extend tourist spots beyond the community’s tourist spots in order to make tourists more understanding about the community’s identity connecting to economic and social contexts. The proposed local tourist program starts from Khlong Om Non’s entrance to old Bang Yai market. The program proposes the activities for local tourists along the way to the market such as visiting temples and organic fruit gardens. Furthermore, the research proposes to develop public space at Wat Mo Lee which helps supporting the local tourist program, building recreation area for local people, tourists, and urban residents, and facilitating social bonds among local people, tourists, and urban residents.

Please contact Dr. Thanapan Laiprakobsup for more information.

POLICY BRIEF: Deepening Inclusive Water Diplomacy Through Water Data Sharing on the Mekong-Lancang River

Download the policy brief here.

Authors: Carl Middleton, Anisa Widyasari, Kanokwan Manorom, David J. Devlaeminck, and Apisom Intralawan.

Summary:

• In the Mekong-Lancang basin, intergovernmental scientific water data sharing has progressively expanded between governments since the early 1990s as an outcome of water diplomacy efforts. Much of this scientific water data has been made public via online platforms.

• Water data underpins water diplomacy, including through trust building and providing evidence. It is crucial in the Mekong-Lancang basin given changing river conditions due to large dam operations, climate change and other development trends that have intensified hydropolitics in recent years.

• As water data is increasingly shared between states, more emphasis also needs to be placed on effective and timely communication of water data to riparian communities including advanced warnings on changing river conditions due to upstream dam operations.

• For a more comprehensive evidence base informing water diplomacy, the scope of water data shared should be expanded to include more monitoring stations and more details on the operation schedules of existing mainstream and tributary dams.

• To make water diplomacy more inclusive and accountable, a diversity of water knowledge beyond scientific water data is required, including situated community knowledge, and civil society and academic research. Existing intergovernmental platforms could improve mechanisms to receive information from communities, civil society, and others to inform water diplomacy processes.

• To date, intergovernmental water diplomacy has focused on establishing agreements for water data sharing that increases transparency. A forward-looking policy priority within and beyond scientific water data sharing should be on establishing a rules-based basin-wide regime on the operation of hydropower dams with accountability mechanisms and community participation.

Citation: Middleton, C., Widyasari, A., Manorom, K., Devlaeminck, D.J., and Intralawan, A. (2023) CSDS Policy Brief: Deepening Inclusive Water Diplomacy Through Water Data Sharing on the Mekong-Lancang River. Cambodia Development Resource Institute (CDRI) and Center for Social Development Studies, Faculty of Political Science, Chulalongkorn University. January 2023.

POLICY BRIEF: Climate Change, Mobility and Human Rights: ‘Slow onset’ environmental change and displacement in the Mekong Region

Download the policy brief here.

Visit the event resources for “Climate Change, Mobility and Human Rights” held on 24 November 2022 here.

Authors: Carl Middleton, Clare Steiner and Aran Van Rysselberge

Summary: This policy brief examines the connections between climate change, peoples’ mobility and human rights in the Mekong Region. A particular focus is on the slow-environmental change dimensions of climate change, such as sea level rise and changing seasonal weather patterns, that are shaping peoples’ mobility in less recognized ways. Slow-onset processes introduce significant complexity, given that any decision to migrate intersects with preexisting conditions and other ongoing economic and social development trends. The seeming lack of consensus on how to define and understand this form of ‘environmental migration’ has implications for law and policy, as well as responses on-the-ground.  However, a human rights-based approach is emerging that connects together climate change, mobility and human rights.

JOURNAL ARTICLE: Guest Editorial: Ecological knowledge co-production and the contested imaginaries of development in Southeast Asia

Publication date: January 2023

Publication: Singapore Journal of Tropical Geography

Authors: Robert A. Farnan, Sally Beckenham, Carl Middleton

Abstract: In Human Geography, there is growing interest in how accounts of development can be wedded to an understanding of society in which the material or technical is connected to the social. Science and Technology Studies (STS) approaches this division by emphasizing the inextricable relationship between technology and society. This process of co-production—between science and technology on the one hand and social and political order on the other—drives the focus of the special section and its investigation of ecological knowledge and contested imaginaries of development in Southeast Asia that this guest editorial introduces.

See the full guest editorial here.

Citation: Farnan, R.A., Beckenham, S. and Middleton, C. (2023), Guest Editorial: Ecological knowledge co-production and the contested imaginaries of development in Southeast Asia. Singapore Journal of Tropical Geography, 44: 37-43. https://doi.org/10.1111/sjtg.12469

BOOK CHAPTER: Ontological Politics of the Resource Frontier: A Hydrosocial Analysis of the Mekong River in Northern Thailand

Publication date: November 2022

Publication: Extracting Development: Contested Resource Frontiers in Mainland Southeast Asia

Chapter title: Ontological Politics of the Resource Frontier: A Hydrosocial Analysis of the Mekong River in Northern Thailand

Authors: Thianchai Surimas and Carl Middleton

Editors: Oliver Tappe and Simon Rowedder

See more details on the book here.

In this chapter, in the context of the severe drought of 2019 and 2020, we examine the resource politics of the Mekong River in Northern Thailand as revealed through the practices, narratives, and knowledge productions of several competing networks that shape the Mekong River as a resource frontier. These include the community and civil society movement led Ing Peoples Council, and the intergovernmental Mekong River Commission and the Lancang-Mekong Cooperation. Our conceptual approach reflects the growing recognition of the heterogeneity of water cultures and histories (or ‘water worlds’) in recent academic literature, and the multiple ontologies of water that underpin them. This leads to our interest in how resource politics at the resource frontier reveal an enactment of multiple ontologies and their ontological politics, whereby human actors compete to further their own interests by naturalizing their ontology while marginalizing others. Overall, we argue that politics at the resource frontier are ontological politics contesting the very meaning of the Mekong River and its future form, be it as embedded in and patterning the socio-cultural relations of riverside communities in Northern Thailand, or as part of an ecological modernization and economic integration and growth agenda as envisioned by the region’s governments.

Please contact Dr. Carl Middleton for more information.

Citation: Surimas, T. and Middleton, C. (2022) “Ontological Politics of the Resource Frontier: A Hydrosocial Analysis of the Mekong River in Northern Thailand” (pp 28-48) in Tappe, O. and Rowedder, Sand (eds.) Extracting Development: Contested Resource Frontiers in Mainland Southeast Asia. ISEAS - Yusof Ishak Institute: Singapore

BOOK CHAPTER: Land Commodification, State Formation, and Agrarian Capitalism: The Political Economy of Land Governance in Cambodia

Publication date: September 2022

Publication: Turning Land into Capital: Development and Dispossession in the Mekong Region

Chapter title: Grounding Land Justice: Contested Principles, Processes, and Outcomes

Authors: Jean-Christophe Diepart and Carl Middleton

Editors: Philip Hirsch, Kevin Woods, Natalia Scurrah and Michael B. Dwyer

See more details on the book here.

In Cambodia, the enclosure, commodification and concentration of ownership of agricultural and forest land has accelerated since the 1990s. In the process, smallholder farmers have been pushed into the margins of Cambodia’s national development. Commodification of land in Cambodia is proceeding through three distinct processes. The first process couples the titling of land with the creation of land and credit markets and is most closely associated with the formalization of smallholder land in the country’s lowland agricultural plains. A second process of land commodification relates to Cambodia’s deepening integration into regional agricultural commodity trade, particularly with China, Thailand and Vietnam. The third process is state-sanctioned large-scale economic land concessions (ELCs) that enclose and license large parcels of land and then channel national and transnational investments into such concessions. In this chapter we argue that these three processes of land commodification and capitalization are central characteristics of Cambodia’s particular form of agrarian capitalism and state formation. We show that these processes are neither coherent institutionally nor well-articulated spatially, but none the less are central to Cambodia’s state formation. They sometimes come into conflict with one another and are heavily contested, as seen for example in recent efforts by the State to address tensions between agribusiness companies and smallholder farmers.

Please contact Dr. Carl Middleton for more information.

Citation: Diepart, J-C. and Middleton, C. (2022) “Land Commodification, State Formation, and Agrarian Capitalism: The Political Economy of Land Governance in Cambodia” in Dwyer, M., Hirsch, P., Scurrah, N., and Woods, K. (eds.) Turning Land into Capital: Development and Dispossession in the Mekong Region. University of Washington Press: Seattle.

BOOK CHAPTER: Grounding Land Justice: Contested Principles, Processes, and Outcomes

Publication: Turning Land into Capital: Development and Dispossession in the Mekong Region

Chapter title: Grounding Land Justice: Contested Principles, Processes, and Outcomes

Authors: Carl Middleton and Vanessa Lamb

Editors: Philip Hirsch, Kevin Woods, Natalia Scurrah and Michael B. Dwyer

See more details on the book here.

The relationship between land and society brings much to light about the broader nature of a country’s economy, institutions, and politics, as well as its principles and practices of justice. In the Mekong region, processes of commodification, capitalization, and financialization have fundamentally shaped land tenure and governance from the colonial era to the present day. Presenting historical and contemporary case studies from the region, this chapter examines how processes of distributional, procedural, and recognitional land justice, and the plural and contested principles embedded within them, are key issues at stake in land governance. Intensified land use and deepening power inequalities have led to land exclusions at a range of scales. Most visible has been the extensive dispossession of smallholders as states have designated concessions or state forests on areas that were previously under customary management and use. While not overstating the level of success of land justice movements across the region, the chapter also highlights cases where social movements and civil-society groups have challenged, redressed, or at least mitigated unjust dispossession, and in doing so sought to redress injustices.

Please contact Dr. Carl Middleton for more information.

Citation: Middleton, C. and  Lamb, V. (2022) “Turning Land Justice into Reality: Challenge and Opportunities” in Dwyer, M., Hirsch, P., Scurrah, N., and Woods, K. (eds.) Turning Land into Capital: Development and Dispossession in the Mekong Region. University of Washington Press: Seattle.

JOURNAL ARTICLE: The political ecology of large hydropower dams in the Mekong Basin: A comprehensive review

Publication date: June 2022

Publication: Water Alternatives

Authors: Carl Middleton

Abstract: Since the early 1990s, the Mekong basin has been transformed from a largely free-flowing basin to one that is increasingly impounded by large hydropower dams, impacting river hydrology, ecology, riparian livelihoods, and water governance. This comprehensive review organises and assesses political ecology literature on large dams in the basin. Following a conceptual scoping of the political ecology of large dams, the review covers: the biophysical impacts of hydropower in the Mekong basin and how the scientific studies that research them relate to political ecology literature; relational hydrosocial approaches, including hydrosocial ordering and networked political ecologies; the ontological multiplicity of the Mekong(s) and associated ontological politics; the political economy of large dams in the Mekong basin and its relationship to transboundary water governance and hydropolitics; the discourses and knowledge production about large dams, including those regarding water data politics, 'international best practices', impact assessments, and public participation; and livelihoods, the commons, and water justice. The review details how some large hydropower dams in the Mekong basin have taken on global salience, including the Pak Mun dam, the Nam Theun 2 dam, and the Xayaburi dam. The review argues that political ecology research has significantly widened the scope of how large hydropower dams are understood and acted upon, especially by those challenging their realisation. This includes how large hydropower dams’ political processes and outcomes are shaped by asymmetrical power relations with consequences for social and ecological justice. Recognising that a substantial portion of political ecology research to date has been conducted as extensive plans for large dams were being materialised and contested, the review concludes by outlining future priority research areas that cover existing gaps and posing new questions that are arising as the river basin becomes progressively more impounded.

Keywords: Political ecology of large hydropower dams, hydrosocial ordering, critical hydropolitics, commons, water justice, Mekong-Lancang River

See the article here.

Citation: Middleton, C. (2022). “The political ecology of large hydropower dams in the Mekong Basin: A comprehensive review.” Water Alternatives 15(2): 251-289

REPORT: Pathways to a Sustainable and Just Transformation of the Mekong Region’s Electricity Sector

Publication date: May 2022

Publication: Pathways to a Sustainable and Just Transformation of the Mekong Region’s Electricity Sector

How electricity is generated, and how it is accessed, is of central importance to sustainable development in the Mekong Region, including in terms of environmental impacts, social wellbeing, and economic growth. From mid-2021 to early-2022, CSDS and AMPERES collaborated with 24 researchers from academic institutions, think tanks and civil society organizations to prepare thirteen ‘thinkpieces’ that explore the opportunities and challenges to sustainable and just electricity transformation in the Mekong Region. Each think piece contributes a layer of evidence and insight to understanding the dynamics of electricity in practice in the Mekong Region, ranging from analysis on the regional scaled plans for electricity trade, to examination of the national level processes on power development planning and its outcomes, to local level opportunities and challenges for decentralized off-grid electricity solutions. The aspiration of this collaborative initiative was not to assemble a consensus report, but rather to gather diverse viewpoints on the opportunities and challenges in attaining ‘sustainable and just electricity transformation’ in the Mekong Region. The report aims to set out some new terrains for the electricity debate at scales that range from the local to the regional, and is intended to stimulate public debate on the wide-ranging social, ecological and economic implications of electricity planning.

Download the report here.

Please see the Facebook Live broadcasting here and the agenda here.

Please contact Carl Middleton (CSDS) or Tarek Ketelsen (AMPERES) for more information.

Editors: Carl Middleton and Tarek Ketelsen

Table of Contents

Pathways to a sustainable and just transformation of the Mekong Region’s electricity sector Carl Middleton and Tarek Ketelsen

Renewable energy in the Mekong: Positive movement but significant unmet potential Courtney Weatherby

China’s role in Mekong Region’s energy transition: The elephant in and outside the room Wei Shen

The potential and challenges of regional energy transmission through the China- Mekong multilateral grid interconnections Laurence L Delina

Power Connectivity in the Greater Mekong Subregion: The need for a wider discourse Muyi Yang, Deepak Sharma, Xunpeng Shi, and Kristy Mamaril

Rethinking electricity trade in the Greater Mekong Subregion Thang Nam Do, Paul J. Burke and Bin Lu

Access to agricultural land for people resettled from the Nam Ngiep 1 dam in Lao PDR Sypha Chanthavong

Emerging energy storage technologies and electricity system transformation impacts on Thai-Lao power trade Noah Kittner

Applying global energy technology to reduce carbon dioxide emissions from Thailand’s electricity sector Apisom Intralawan and David Wood

Role of market, competition and regulation in energy transition in Thailand Puree Sirasoontorn

Thailand’s power development planning and a just energy transformation Suphakit Nuntavorakarn

A community-owned model as a key toward just transformation in Cambodia’s renewable energy practice Oudom Ham

Enabling universal electricity and water access to remote villages: A decentralized renewable energy-water approach Ha Thi Hong Hai and Nguyen Quoc Khanh

Rewilding the Mekong: Can the Mekong be restored? Tarek Ketelsen, Rafael J. P. Schmitt, Apisom Intralawan, Le Ha Tien, John Sawdon, Mathias Kondolf

Citation: Middleton, C. and Ketelsen, T. (Eds.) (2022). Pathways to a Sustainable and Just Transformation of the Mekong Region’s Electricity Sector. February 2022. Center for Social Development Studies, Faculty of Political Science, Chulalongkorn University, and the Australia – Mekong Partnership for Environmental Resources and Energy Systems: Bangkok, Ho Chi Minh City and Perth

This report is part of our project Shaping the Future of Mekong Regional Architecture. You can visit the project page here.

JOURNAL ARTICLE: Higher education institution, SDG2 and agri- food sustainability: lessons from Chulalongkorn University and Thailand

Publication date: October 2021

Publication: Environment, Development and Sustainability

Authors: Wayne Nelles, Supawan Visetnoi, Carl Middleton, Thita Orn- in

Abstract:

This paper examines higher education efforts linking United Nations Sustainable Development Goals (UNSDGs) and agri- food system sustainability given reports of stagnant movement for SDG2 in Southeast Asia and lack of data for effective monitoring or evaluation to realize the 2030 Agenda. It discusses Thai contexts amid a growing global movement in academic theory, policy and practice to mainstream SDG knowledge and implementation across campuses presenting one case to illustrate broader concerns. Chulalongkorn University policies, faculty awareness, curricula, research, sustainability reporting and partnerships about SDGs have contributed to SDG2 objectives from different disciplines and academic units. However, some faculty still lack understanding of SDGs generally while SDG2 has not been an institutional priority. The university has made welcome progress since 2017 policy promoting SDGs but still needs to strengthen SDG2 data collection, teaching, research and community outreach capacities including links to governement and international reporting to address complex agri- food system sustainability challenges. Comparative studies could also help while critically debating SDG deficiencies and promoting socioeconomic, ecological, agri- food system, community and campus sustainability.

Keywords: Higher education institutions, SDG2, Chulalongkorn University, sustainable agri- food system, Sufficiency economy philosophy, Thailand

Read the article here.

JOURNAL ARTICLE: Hydrosocial rupture: causes and consequences for transboundary governance

Publication date: September 2021

Publication: Ecology and Society

Authors: Michelle A. Miller, Alfajri, Rini Astuti, Carl Grundy-Warr, Carl Middleton, Zu Dienle Tan and David M. Taylor

Abstract:

Unsustainable models of growth-based development are pushing aquatic ecologies outside known historical ranges and destabilizing human activities that have long depended on them. We develop the concept of hydrosocial rupture to explore how human-water resource connections change when they are exposed to cumulative development pressures. The research analyzes stakeholder perceptions of hydrosocial ruptures in two sites in Southeast Asia: (1) peatlands in Riau Province, Indonesia, and (2) Tonle Sap Lake, Cambodia. In both contexts, capital-driven processes have reconfigured human-water resource connections to generate transgressive social and environmental consequence that cannot be contained within administrative units or property boundaries. Our findings show how these ruptured hydrosocial relations are perceived and acted upon by the most proximate users of water resources. In Cambodia, a policy of resettlement has sought to thin hydrosocial relations in response to biodiversity loss, chronic pollution, and changing hydrology in Tonle Sap Lake. By contrast, in Indonesia’s Riau Province, efforts are underway to thicken human-water relations by hydrologically rehabilitating peatlands drained for agricultural development. We argue that in both of these contexts hydrosocial ruptures should be understood as phenomena of transboundary governance that cannot be addressed by individual groups of users, sectors, or jurisdictions.

Keywords: hydrosocial relations; rupture; Southeast Asia; transboundary water governance

See the article here.

Citation: Miller, M. A., Alfajri, R. Astuti, C. Grundy-Warr, C. Middleton, Z. D. Tan, and D. M. Taylor. 2021. Hydrosocial rupture: causes and consequences for transboundary governance. Ecology and Society 26(3):21. https://doi.org/10.5751/ES-12545-260321

REPORT: Human Capital and the Employment Situations of Urban Refugees in Thailand (Volume 1: Baseline Findings)

Publication date: August 2021

Publication: Human Capital and the Employment Situations of Urban Refugees in Thailand (Volume 1: Baseline Findings)

Author: Bhanubhatra Kaan Jittiang

Download the report here.

The present study emerges from an urgent need to investigate human capital and employment situations of urban refugees in Thailand to provide a basis for advo- cating their right to work. This right was intentionally omitted during the drafting of the National Screening Mechanism (NSM). Nevertheless, since urban refugees will go through the NSM process and remain temporarily in Thailand soon, Section 63 of the Emergency Decree on Managing the Work of Aliens B.E. 2560 could provide them with a channel for employment. If that scenario were possible, what would these refugees contribute to Thailand’s labor market? To answer this question, it is essential to inves- tigate human capital and the potential of urban refugees. This volume fills such gaps by providing the results of a baseline survey. In addition, as the COVID-19 pandemic remains consequential, this report explores the employment situations of urban refu- gees during the pandemic and compares it to the preceding period; this could provide additional insights into how the COVID-19 pandemic has affected refugees’ employment and vulnerabilities.

The results presented in this report provide supply-side data for recognizing the available human capital of urban refugees in Thailand. It focuses specifically on their skills, education, and prior work experience, which could be beneficial to Thai society. This report helps to identify the way urban refugees have made use of their human capital in Thailand through an exploration of their employment situations. Based on the findings of the present study, the Thai government and other stakeholders in Thai- land can plan how urban refugees could be integrated into Thailand’s labor market or how they could assist refugee employment in the long run.

REPORT: Strengthening Water Diplomacy Through Water Data Sharing and Inclusive Evidence-Based Transboundary Governance

Publication date:
August 2021

Publication:
Strengthening Water Diplomacy Through Water Data Sharing and Inclusive Evidence-Based Transboundary Governance

Authors:
Carl Middleton, Anisa Widyasari, Kanokwan Manorom, David J. Devlaeminck, Apisom Intralawan

Download the report here.

In transboundary river basins, water data and information sharing are the foundation of trust building, evidence-based cooperation and water diplomacy between riparian states, and also with non-state actors including riparian communities and civil society.  This research report examines what options exist for improved evidence-based transboundary water governance in the Mekong-Lancang basin building from recent improvements in basin-wide water data sharing. It presents a review of international best practice on water data sharing in international law, outlines existing institutionalized water data sharing arrangements in the Mekong-Lancang basin, analyzes how the availability of water data and its analysis influenced hydropolitics and geopolitics during the 2019-2020 drought, and presents recent empirical evidence from North and Northeast Thailand on riparian communities’ access to water data. The report concludes by identifying policy options on three themes: comprehensive and accessible scientific water data; diversity of water knowledge; and deepening water diplomacy and institutionalizing transboundary accountability.

Please contact Dr. Carl Middleton for more information.

Citation: Middleton, C., Widyasari, A., Manorom, K., Devlaeminck, D.J. and Intralawan, A. (2021) Strengthening water diplomacy through water data sharing and inclusive evidence-based transboundary governance. August, 2021. Center for Social Development Studies, Faculty of Political Science, Chulalongkorn University, and Cambodia Development Research Institute: Bangkok and Phnom Penh.

This report is part of our project Water Diplomacy in the Mekong Basin. You can visit the project page here.

JOURNAL ARTICLE: Bangkok Precipitated: Cloudbursts, Sentient Urbanity, and Emergent Atmospheres

Publication date: 20 July 2021

Publication: East Asian Science, Technology and Society: An International Journal

Author: Jakkrit Sangkhamanee

Abstract:

Bangkok often floods. This paper examines the effects of city deluge as a result of urban assemblage: complex, distributed and disjunctive relations between the city’s amphibious ecologies and landscapes, its dilapidated drainage infrastructure, its varied transport systems, its weather patterns, and the movements of people. During cloudbursts, many of Bangkok’s missing masses become plainly and frustratingly, visible. Using ethnographic description as a “material diagnostics,” I explore how irritated, perturbed, urban atmospheres emerge out of disjunctive infrastructural constellations. Cloudbursts make perceptible such atmospheres as forms of sentient urbanism, in which distributed sensations are generated by intersecting material itineraries moving across multiple assemblages. As affects and agitations move from street level to social media, rain precipitates matters of urgent, urban concern and critique.

Keywords: atmospheres, flood, infrastructure, sentient urbanism, Bangkok

See the article here.

Citation: Sangkhamanee, J., 2021. Bangkok Precipitated: Cloudbursts, Sentient Urbanity, and Emergent Atmospheres. East Asian Science, Technology and Society: An International Journal, 15(2), pp.153-172. doi:10.1080/18752160.2021.1896122.

BOOK CHAPTER: State, NGOs, and Villagers: How the Thai Environmental Movement Fell Silent

Publication date:
2021

Publication:
Environmental Movements and Politics of the Asian Anthropocene

Chapter Title:
State, NGOs, and Villagers: How the Thai Environmental Movement Fell Silent

Author:
Jakkrit Sangkhamanee

Editors:
Paul Jobin, Ming- sho Ho and Hsin-Huang Michael Hsiao

For further details on the book and how to purchase, please visit the book's website here. You can also access the chapter individually from the link above.

Abstract

In this chapter, I shed some light on the dynamism of environmental movements in Thailand, focusing on the shifting relations between keys actors as they seek to situate their political agenda within national environmental politics.

The case of Thailand provides an insight into the important relationship between environmental social movements and political spaces that alternate between the confined and the dynamic. On the one hand, environmental movements can be considered as a driving force in the process of democratization at large, the idea popularized by new social movement scholars during the 1990s and 2000s. On the other hand, the context of political regimes in which environmental movements operate also shapes the nature of their advocating agenda and actions. The dualistic relations between these two spheres of operation often fluctuate, influenced by the changing relations between diverse actors. As this chapter has illustrated, Thailand’s environmental politics during the past few decades can be described as a triangulated relation, fundamentally shaped by the ever-changing state, civil society organizations, and citizens.

JOURNAL ARTICLE: The Emergence of a Hybrid Public Sphere in Myanmar: Implications for Democratisation

Publication date: 20 April 2021

Publication: TRaNS: Trans-Regional and -National Studies of Southeast Asia

Authors: Carl Middleton and Tay Zar Myo Win

Abstract:

Myanmar was under a military government for almost six decades, during which time the state maintained an ‘authoritarian public sphere’ that limited independent civil society, mass media and the population's access to information. In 2010, Myanmar held flawed elections that installed a semi-civilian government and established a hybrid governance regime, within which civil, political and media freedoms expanded while the military's influence remained significant. In this paper, we examine ‘hybrid governance at work’ in the ‘hybrid public sphere’, that holds in tension elements of an authoritarian and democratic public sphere. The boundaries of these spheres are demarcated through legal means, including the 2008 military-created Constitution, associated judicial and administrative state structures and the actions of civil society and community movements toward political, military and bureaucratic elite actors. We develop our analysis first through an assessment of Myanmar's political transition at the national level and, then, in an empirical case of subnational politics in Dawei City regarding the planning of the electricity supply. We suggest that the hybrid public sphere enables discourses—associated with authoritarian popularist politics in Myanmar—that build legitimacy amongst the majority while limiting the circulation of critical discourses of marginalized groups and others challenging government policies. We conclude that for substantive democracy to deepen in Myanmar, civil society and media must actively reinforce the opportunity to produce and circulate critical discourse while also facilitating inclusive debates and consolidating legislated civil, political and media freedoms. On 1 February 2021, shortly after this article was finalized, a military coup d’état detained elected leaders and contracted the post-2010 hybrid public sphere, including constraining access to information via control of the internet and mass media and severely limiting civil and political rights.

Keywords: hybrid governance, accountability, authoritarian public sphere, media freedoms, Dawei

See the article here.

Citation: Middleton, C., & Win, T. (2021). The Emergence of a Hybrid Public Sphere in Myanmar: Implications for Democratisation. TRaNS: Trans -Regional and -National Studies of Southeast Asia, 1-20. doi:10.1017/trn.2021.2

ธรรมชาติเชิงวิพากษ์: การสร้างสันติภาพเชิงบวกจากระดับท้องถิ่นในภาคเหนือของประเทศไทย

เรื่องโดย แอนดรูว์ สโตน*

[English version available here]

Photo (c) Andrew Stone, 2021.

Figure 1. Mekong River

แม่น้ำโขงได้กั้นพรมแดนไทย – ลาว ระยะทาง 97 กิโลเมตร ตามกระแสน้ำจากสามเหลี่ยมทองคำของพม่า ลาว และไทย ตั้งแต่กลางปี 2533 ชุมชนริมน้ำในภาคเหนือของประเทศไทยได้สร้างเขตอนุรักษ์โดยชุมชนและการเคลื่อนไหวทางสังคม พวกเขารับมือต่อทั้งสิ่งที่เกิดขึ้นแล้วตลอดจนผลกระทบทางนิเวศวิทยาการดำรงชีวิต สังคมและวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับโครงการพัฒนาต่างๆ บนแม่น้ำ สิ่งเหล่านี้รวมถึงแผนการระเบิดแก่งและเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำขนาดใหญ่

การเมืองของแม่น้ำโขงเป็นที่รู้จักกันดีทั้งกับนักวิชาการแม่น้ำโขงและประชาชนโดยทั่วไป ในบทความชิ้นนี้ผมได้ทำการวิเคราะห์โดยใช้กรอบตัวชี้วัดสันติภาพเชิงบวก (Positive Peace Index: PPI) เพื่อเสนอข้อมูลเชิงลึกใหม่ๆ เกี่ยวกับการขับเคลื่อนการตอบสนองของชุมชนต่อการพัฒนาและผลลัพธ์เชิงบวกและเชิงลบของการกระทำเหล่านั้น

มากกว่าการกำหนดนโยบายทางธุรกิจตามปกติ

โดยทั่วไปแล้วรัฐบาลจะใช้ทฤษฎีเศรษฐศาสตร์เพื่อกำหนดนโยบายการพัฒนาของตน พวกเขามักจะดิ้นรนเพื่อให้คุณค่าและรวมเอาผลประโยชน์และความต้องการของคนในท้องถิ่นมาใช้ในการตัดสินใจที่ส่งผลกระทบต่อพวกเขา การพึ่งพาซึ่งกันและกันของมนุษย์กับส่วนที่เหลือของโลกธรรมชาติก็เป็นเรื่องยากสำหรับนโยบายที่จะสามารถเข้าไปยึดครองได้เช่นกัน กลายเป็นที่ยอมรับมากขึ้นว่าการจัดการทรัพยากรน้ำและการแปรเปลี่ยนความขัดแย้งของน้ำนั้นจะต้องมีมากกว่าเรื่องคุณภาพน้ำ ปริมาณและการแบ่งสรร ยกตัวอย่างเช่น แนวทางการเชื่อมต่อของ น้ำ-พลังงาน-อาหาร (Water-Energy-Food Nexus)[i] ได้รับการพิจารณาในนโยบายและการวางแผนอย่างน้อยหนึ่งทศวรรษ ในขณะเดียวกัน การประเมินระบบนิเวศแห่งสหัสวรรษ 2005 (Millennium Ecosystem Assessment)[ii] บนพื้นที่ชุ่มน้ำและน้ำ ระบุว่าทั้งระบบ แนวทางข้ามภาคส่วนหรือตามระบบนิเวศมีแนวโน้มที่จะสร้างผลลัพธ์ที่ยั่งยืนตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติ (The UN Sustainable Development Goals: UNSDGs) และเป้าหมายการพัฒนาแห่งสหัสวรรษ (The Millennium Development Goals: MDGs) การพิจารณาตัวขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงที่เป็นระบบควรรวมถึงสิ่งต่างๆ ดังต่อไปนี้

1. เงินทุนอุดหนุนการผลิต

2. การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

3. การบรรทุกสารอาหาร

4. ความล้มเหลวของตลาด

5. ขาดการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย

6. การทวีความรุนแรงทางการเกษตรที่ไม่ยั่งยืน

7. ขาดการตัดสินใจของภาครัฐและภาคเอกชนที่โปร่งใสและมีความรับผิดชอบ

งานวิจัยชิ้นอื่นๆ พบว่า การดำเนินตาม UNSDG นั้นต้องมีความเข้าใจระบบสังคมนิเวศวิทยา[iii]. การทำความเข้าใจความสัมพันธ์ของชุมชนกับน้ำและปัจจัยขับเคลื่อนรวมถึงผลกระทบของการดำเนินการ CBO จำเป็นต้องมีมุมมองระบบแบบกว้างที่ให้ความสำคัญกับการจับปลาตามธรรมชาติและการทำมาหากินอื่นๆ ที่เชื่อมโยงกับกระแสน้ำหลากตามฤดูกาลของแม่น้ำ มุมมองนี้จะรวมถึงประเพณีวัฒนธรรมและจิตวิญญาณที่เสริมสร้าง "แนวทางการจัดการ" ตามฤดูกาลและเชื่อมโยงชุมชนทางสังคมและสถานที่ มันจะประเมินความยืดหยุ่นของสถาบันในท้องถิ่นนอกเหนือจากความสามารถของรัฐ

ดัชนีสันติภาพเชิงบวก

The ดัชนีสันติภาพเชิงบวก (Positive Peace Index: PPI)[iv] เป็นกรอบที่ส่งเสริมให้เกิดความสมบูรณ์จากสิ่งที่เกริ่นมาทั้งหมดข้างต้น มันถูกสร้างและดูแลโดยสถาบันเศรษฐศาสตร์และสันติภาพ ดัชนีนี้สามารถช่วยระบุตัวขับเคลื่อนและผลลัพธ์ของความพยายามในการกำหนดนโยบายโดยชุมชน

สันภาพเชิงบวกเป็นมากกว่าการปราศจากสงครามนั่นคือ “ทัศนคติ สถาบันและโครงสร้างที่รังสรรค์และจรรโลงสังคมที่สงบสุข” สันติภาพเชิงบวก “เปลี่ยนจุดศูนย์รวม...ไปสู่ด้านบวกที่สร้างเงื่อนไขให้สังคมเจริญรุ่งเรือง”[v]  ประเทศอาจเสี่ยงต่อความไร้เสถียรภาพและความรุนแรงอันเนื่องมาจากการคอร์รัปชั่น ความไม่เท่าเทียม การละเมิดสิทธิมนุษยชนและเหตุผลอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง เงื่อนไขเหล่านี้จะส่งผลให้คะแนนของสันติภาพเชิงบวกไม่ค่อยดีเท่าไหร่นัก คะแนนสันติภาพเชิงบวกที่ดีนั้นมีความเกี่ยวพันกันกับความยืดหยุ่นต่อเศรษฐกิจและภัยธรรมชาติ ผลลัพธ์ด้านสิ่งแวดล้อมที่ดีขึ้นและระดับคะแนนที่ดีขึ้นสำหรับเป้าหมายด้านคุณภาพชีวิตและการพัฒนา

สถานบันเศรษฐศาสตร์และสันติภาพได้รวบรวมข้อมูลปัจจุบันจากดัชนีชุดข้อมูลและแบบสำรวจกว่า 24,700 รายการเพื่อสร้างและปรับปรุงพัฒนาสันติภาพเชิงบวก “แกนหลัก”ของสันติภาพเชิงบวกทั้ง 8 ได้มีการสรุปไว้ในตารางที่ 1 ในการวิเคราะห์ต่อไปนี้ “(+P1)” ระบุถึงตัวอย่างของความเข้มแข็งในแกนที่ 1 (รัฐบาลที่ทำหน้าที่ที่ดี) ในขณะที่ “(-P1)” หมายความว่าผู้ดำเนินการที่ให้ข้อมูลนั้นรับรู้ถึงการขาดดุลในแกนที่ 1

ตารางที่ 1: แกนหลักแห่งสันติภาพเชิงบวก 8 ประการ

P1. รัฐบาลที่ทำหน้าที่ที่ดี – ให้บริการที่มีคุณภาพ สร้างความไว้วางใจและการมีส่วนร่วม การแสดงให้เห็นถึงเสถียรภาพทางการเมืองและดำรงไว้ซึ่งหลักนิติธรรม

P2. สภาพแวดล้อมทางธุรกิจที่ดี – สภาพเศรษฐกิจที่เข้มแข็งและสถาบันที่สนับสนุนภาคเอกชน ความสามารถในการแข้งขันทางธุรกิจและผลผลิตทางเศรษฐกิจ

P3. การกระจายทรัพยากรที่เป็นธรรม – การเข้าถึงการศึกษา สุขภาพ และรายได้

P4. การยอมรับในสิทธิของคนอื่น – รับประกันสิทธิและเสรีภาพขั้นพื้นฐานของมนุษย์และบรรทัดฐานทางสังคมและวัฒนธรรมที่ไม่เป็นทางการสำหรับพฤติกรรมของพลเมือง

P5. ความสัมพันธ์อันดีกับเพื่อนบ้าน – ความสัมพันธ์กับรัฐอื่นๆ ที่มีความสัมพันธ์กับเงื่อนไขภายในประเทศ

P6. การไหลเวียนของข้อมูลข่าวสาร – สื่อที่เสรีและเป็นอิสระในการเผยแพร่ข้อมูลเพื่อให้ภาคประสังคมสามารถตัดสินใจได้ดีขึ้นและมีการตอบสนองต่อวิกฤติอย่างมีเหตุผล

ทุนทางสังคม

P7. ระดับของทุนทางมนุษย์ – สะท้อนให้เห็นถึงขอบเขตที่สังคมส่งเสริมการศึกษา ความรู้ ผลผลิต เยาวชน การมีส่วนร่วมทางการเมืองและ

P8. การคอร์รัปชั่นระดับต่ำ – ส่งเสริมและจัดสรรทรพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ เงินทุนสำหรับการบริการที่จำเป็นและความมั่นคงของพลเรือน การคอร์รั่ปชั่นระดับต่ำที่จะช่วยเพิ่มความไว้วางใจในสถาบันมากขึ้น

คะแนนสันติภาพเชิงบวกของกลุ่มประเทศลุ่มแม่น้ำโขงตามที่กำหนดโดยสถาบันเศรษฐศาสตร์และสันติภาพที่แสดงไว้ในตารางที่ 2 คะแนนดัชนีอยู่ระหว่าง 1 ถึง 5 ระดับคะแนนที่สูงขึ้นมีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่จะเกิดความรุนแรงที่สูงกว่าและระดับคะแนนที่ต่ำกว่าแสดงให้เห็นว่าเป็นสิ่งที่ตรงกันข้าม ในแง่ของการจัดอันดับทั่วโลกประเทศลุ่มแม่น้ำโขงอยู่ระหว่าง 66 ถึง 131 จากทั้งหมด 163 ประเทศ

ดัชนีสันติภาพเชิงบวกไม่ได้ครอบคลุมเนื้อหาเป็นวงกว้างแต่คุณค่าอย่างหนึ่งที่สำคัญคือ มันเป็นแบบข้ามภาคส่วน (Cross – Sectoral) อีกประการหนึ่งก็คือว่ามีพื้นฐานมาจากเศรษฐศาสตร์กระแสหลักและข้อมูลที่อ้างอิงตามหลักฐาน สิ่งนี้สอดคล้องกับแนวทางที่รัฐบาลคุ้นเคยและทำให้ดัชนีรวมเข้ากับการกำหนดนโยบายได้ง่าย แม้ว่าจะเป็นดัชนีระดับรัฐแต่ก็สะท้อนแง่มุมของความเป็นจริงในแต่ละวันที่อยู่ในชุมชนและที่สำคัญยังพยายามอย่างเปิดเผยที่จะเปิดช่องให้แก่ทฤษฎีการเปลี่ยนแปลงทางสังคม[vi]

การดำเนินการโดยชุมชนมีแนวโน้มที่จะยกระดับความเข้มแข็งให้แก่แกนหลักและการดำเนินการเพื่อปรับปรุง เสรีภาพในการยื่นคำร้องประท้วงหรือเจรจากับรัฐบาลอาจสะท้อนถึงความเข้มแข็งในแกนหลัก (+P1,P4,P6,P7) ชุมชนอาจใช้จุดแข็งเหล่านั้นเพื่อตอบสนองความต้องการข้อมูล (-P6) การดำรงชีวิตที่เท่าเทียมกัน (-P3) การมีส่วนร่วมอย่างมีความหมาย (-P1) ความยุติธรรม (-P4) หรือการลดการคอร์รัปชั่น (-P8)

กรณีศึกษาที่ 1: การระเบิดแก่งแม่น้ำโขง

ข้อตกลงว่าด้วยการเดินเรือพาณิชย์ในแม่น้ำล้านซาง – แม่โขง ได้ลงนามในปี 2543 ระหว่างรัฐบาลจีน เมียนมา ลาว และไทย[vii] จีนได้วางแผนการปรับเปลี่ยนร่องน้ำหลักเพื่อการเดินเรือขนาดใหญ่รวมไปถึงการระเบิด ขุดลอกและปรับเปลี่ยนร่องน้ำตามแนวแม่น้ำโขงรวมถึงชายแดนไทย - ลาว ทางตอนเหนือซึ่งมีระยะทางทั้งสิ้น 97 กิโลเมตร

ในปีเดียวกันนั้น กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ได้จัดตั้งสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) (พอช.) โดยการให้สิทธิ์การเข้าถึงเงินทุนสนับสนุนขนาดเล็กแก่องค์กรชุมชน (Community – based Organizations: CBOs) ซึ่งรวมถึงองค์กรต่างๆ ที่ดำเนินกิจกรรมในทางภาคเหนือของประเทศไทย[viii] นี่คือตัวอย่างนโยบายของรัฐบาลที่สนับสนุนแกนหลักหลายประการของดัชนีสันติภาพเชิงบวก (+P1,P4,P7)

ในช่วง 2 ทศวรรษที่ผ่านมา คนในท้องถิ่นที่อาศัยอยู่ติดกับแม่น้ำโขงรายงานว่าพวกเขาถูกกีดกันจากการเข้าร่วมในกระบวนการตัดสินใจ (-P1) และการขาดซึ่งรายละเอียดโครงการการเดินเรือในที่ดินของรัฐ (-P6) เขื่อนต้นน้ำในประเทศจีนผลกระทบต่อการไหลของน้ำตามฤดูกาล[ix] สวนริมฝั่งแม่น้ำและระบบนิเวศวิทยาของปลา ผู้คนหวาดกลัวกับการทำมาหากินแบบดั้งเดิมที่พึ่งพาแม่น้ำโขงจะได้รับผลกระทบมากขึ้น (-P3,P4) การแข่งขันทางเศรษฐกิจที่เป็นไปได้จากเรือบรรทุกสินค้าและการลงทุนของจีน (-P2) และการเข้าถึงเรือสำหรับกองทัพเรือจีนที่เพิ่มขึ้นก็สร้างความกังวลเช่นกัน[x]

ตลอดระยะเวลานี้ โครงการพัฒนาองค์กรชุมชนของไทยได้มุ่งเน้นไปที่สิทธิของประชาชนและการพึ่งพากันและกันกับระบบธรรมชาติ ในปี 2560 พวกเขาได้ดำเนินการต่อต้านโครงการการสร้างเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำปากแบงที่ได้ถูกนำเสนอในภาคเหนือของลาว แง่มุมของแผนการสร้างเขื่อนทับซ้อนกับข้อเสนอการเดินเรือและส่งผลกระทบโดยตรงต่อชุมชนเดียวกันหลายแห่ง มีการเสนอการประชุมระหว่างบริษัทวิศวกรรมเขื่อนรัฐบาลจีน ตัวแทนรัฐบาลลาวและไทย ตลอดถึงผู้นำหมู่บ้านในพื้นที่ องค์กรชุมชนได้ใช้อำนาจทางสังคมและการเมือง (+P7) เพื่อยืนยันที่จะพบปะในระดับเดียวกันในพื้นที่เปิดโล่งริมฝั่งแม่น้ำโขง กระบวนการนี้ช่วยเสริมรัฐบาลที่ดี (+ P1) และสิทธิในท้องถิ่น (+ P4)

ในการประชุมผู้เชี่ยวชาญด้านวิชาการระดับภูมิภาคได้ให้ข้อมูลและความคิดเห็น และสื่อทั้งในและต่างประเทศให้ครอบคลุมมุมมองของคนในพื้นที่ (+P6) เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นและผู้ปฏิบัติงานภาคความมั่นคง (ทหารและตำรวจ) ร่วมเป็นสักขีพยานในการประชุม ในขณะที่การประชุมครั้งนี้ถือเป็นครั้งแรกในภูมิภาคที่โดดเด่น การมีส่วนร่วมของผู้มีเกี่ยวข้องหลายภาคส่วนซึ่งพยายามแก้ไขความไม่สมดุลของอำนาจและขยายมุมมองท้องถิ่นเป็นเรื่องปกติของกลยุทธ์ที่ครอบคลุมของการรณรงค์องค์กรชุมชน 20 ปี ตัวอย่างเช่น การเดินสันติภาพ 2 ครั้งก่อนหน้านี้ตามแนวชายแดนไทย - ลาว ระยะทาง 97 กิโลเมตร ยังได้เชื่อมโยงชุมชนท้องถิ่น เจ้าหน้าที่รัฐ ผู้นำทางจิตวิญญาณ กลุ่มชาติพันธุ์และกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียอื่นๆ จำนวนมากจากพื้นที่ทางภูมิศาสตร์เดียวกัน[xi]

ในเดือนมกราคม 2562 หลังจากหลายทศวรรษแห่งแรงกดดัน รัฐบาลไทยได้ดำเนินการจัดประชุมสาธารณะเกี่ยวกับโครงการเดินเรือที่สำนักงานเขตที่ได้รับผลกระทบทั้ง 3 แห่ง (+P1,P6)[xii] ข้อคิดเห็นของสาธารณะชนต่อต้านโครงการนี้อย่างรุนแรงและได้รับการเผยแพร่สู่สาธารณะในระดับสากล[xiii] ในช่วงต้นปี 2563 ประเทศไทยได้ยกเลิกโครงการระเบิดและขุดลอกแม้ว่าจะยังคงมีข้อตกลงในการเดินเรือที่กว้างขึ้น[xiv] ดูเหมือนว่าการตัดสินใจจะขึ้นอยู่กับความกังวลภายในของรัฐบาบอย่างน้อยส่วนหนึ่ง ดังนั้นการต่อต้านของสาธารณชนจึงเหมาะสมและเป็นประโยชน์ (+P1,P7)[xv]

กรณีศึกษาที่ 2: โครงการอนุรักษ์ท้องถิ่น

แม่น้ำอิง เป็นลำน้ำสาขาสำคัญของแม่น้ำโขงในภาคเหนือของประเทศไทยที่ไหลผ่านจังหวัดพะเยาและเชียงราย เขตอนุรักษ์ท้องถิ่นหลายแห่งและสภาประชาชนลุ่มน้ำอิงก่อตั้งขึ้นโดยองค์กรชุมชนในลุ่มน้ำอิงในช่วง 2 ทศวรรษที่ผ่านมาเพื่อส่งเสริมให้ท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการจัดสรรและอนุรักษ์อย่างยั่งยืนริมแม่น้ำอิง (+P7)[xvi] ปัญหาระดับลุ่มน้ำ เช่นการชลประทานและการใช้ที่ดินถูกระบุว่าก่อให้เกิดผลกระทบเชิงลบต่อเกษตรกรและชาวประมงรวมถึงการระบายน้ำทิ้งตามฤดูกาลของแม่น้ำอิง (-P3)

ในช่วงเวลาเดียวกัน การค้าแม่น้ำโขงกับจีน การสร้างสะพานแห่งใหม่สู่ลาวในปี 2556 และปัจจัยอื่นๆ ทำให้รัฐบาลไทยกำหนดเขตเศรษฐกิจพิเศษ (Special Economic Zone: SEZ) ใน 3 อำเภอชายแดนแม่น้ำโขงทางตอนเหนือของจังหวัดเชียงราย (P2) โดยปกติเขตเศรษฐกิจพิเศษจะมีการตรวจสอบอย่างรวดเร็วและการยกเว้นกฎระเบียบ ในขณะเดียวกันก็เสนอสิ่งจูงใจในการลงทุนอื่นๆ ในเวลาเดียวกัน ชุมชนในภาคเหนือของประเทศไทยก็รู้สึกกดดันที่จะเพิ่มความหนาแน่นในการทำการเกษตรและหารายได้เพิ่มเติมด้วยเหตุผลหลายประการที่เชื่อมโยงกับนโยบายการเกษตรของประเทศ การเพิ่มขึ้นของประชากรและการลดลงของการประมง (-P1, P3)[xvii]

นโยบายแห่งชาติปกป้องเนินเขาสูงชัน (+P1) การทำการเกษตรแบบเร่งรัดได้ครอบครองพื้นที่ลุ่มต่ำเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ด้วยเหตุนี้ ผู้กำหนดนโยบายจึงให้ความสำคัญกับป่าชุมชนแบบดั้งเดิมและพื้นที่ชุ่มน้ำตามฤดูกาลซึ่งเป็นเพียงพื้นที่เดียวที่ยังคง "เปิด" สำหรับการพัฒนาเศรษฐกิจ (P2) ในปี 2558 มีการเสนอสวนอุตสาหกรรม (สวนอุตสาหกรรม หรือ Industrial Park คือพื้นที่อุตสาหกรรมการผลิตขนาดใหญ่ - ผู้แปล) ในพื้นที่ชุ่มน้ำตามฤดูกาลในพื้นที่กักเก็บน้ำที่อยู่ใกล้บุญเรือง เรื่องนี้กลายเป็นกรณีที่มีรายละเอียดสูง พื้นที่นี้เคยเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของปลา เห็ด และการจับสัตว์ป่าอื่นๆ และการทำมาหากินตามวิถีชีวิตของชุมชน (+P3) แม้ว่าพื้นที่จะอยู่ภายใต้แรงกดดันในการพัฒนาท้องถิ่นเพื่อการรื้อถอนไม้และข้อเสนอการแปลงพื้นที่เพาะปลูกสำหรับสวนอุตสาหกรรมเพื่อตอบสนองต่อข้อสงสัยของคนในท้องถิ่น ชาวบ้านตั้งคำถามถึงผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจที่อาจจะเกิดขึ้น (P2) และความเท่าเทียมกันในการแจกจ่ายสิ่งเหล่านั้น (P3) หลังจากการคัดค้านแผนเขตเศรษฐกิจพิเศษอย่างมีนัยสำคัญ ข้อตกลงการอนุรักษ์ป่าชุมชนถูกทำให้เป็นทางการแทน ในปี 2563 พื้นที่ชุ่มน้ำตามฤดูกาลของป่าบุญเรืองได้รับรางวัลสิ่งแวดล้อมระดับโลก UNDP Equator Prize ซึ่งตระหนักถึงคุณค่าของความสำเร็จนี้ และชุมชนโดยรอบถือว่าการแสวงหาสถานะของเขตอนุรักษ์ป่าบุญเรืองเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระดับโลกภายใต้อนุสัญญาแรมซาร์ (Ramsar Convention) ระหว่างประเทศ[xviii]  

Photo (c) Andrew Stone, 2021.

บทสรุป: การมีส่วนร่วมในท้องถิ่นเพื่อสันติภาพเชิงบวก

ตั้งแต่กลางทศวรรษ 1990 ประเทศไทยประสบกับวิกฤตการเงินครั้งใหญ่หลายครั้ง การรัฐประหารโดยกองทัพ 2 ครั้ง การเปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญ 2 ครั้ง และปัจจัยอื่น ๆ ที่ส่งผลให้เกิดความไม่มั่นคงทางการเมืองและสังคมตลอดจนความขัดแย้ง อาจจะดูเหมือนว่าขัดแย้งกันในกลุ่มผู้ซึ่งไม่เห็นด้วยอย่างกระตือรือร้น เช่น กลุ่มองค์กรชุมชนในภาคเหนือของประเทศไทยที่มีส่วนช่วยทำให้เกิดสันติภาพเชิงบวกโดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริบทที่มีความเสี่ยงอย่างแท้จริงของขัดแย้งที่รุนแรงในบางกรณี จากการวิเคราะห์ข้างต้น ผมสรุปได้ว่าพวกเขาเหล่านั้นได้ยกระดับจุดแข็งของแกนหลักของดัชนีสันติภาพเชิงบวกเพื่อสร้างพื้นที่ทางการเมืองและขีดความสามารถในการมีส่วนร่วมสำหรับท้องถิ่นมากขึ้นและยังได้รับการสนับสนุนเงินทุนบางส่วนจากรัฐผ่านสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) สิ่งนี้อาจดูเหมือนขัดแย้งกับความจำเป็นซึ่งหลีกเลี่ยงไม่ได้ของผู้กำหนดนโยบายจากบนลงล่าง (top-down policy maker) อย่างไรก็ตามการรวมตัวกันของการกระทำเหล่านี้ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องมานานหลายทศวรรษมีแนวโน้มที่จะต่อต้านความไม่มั่นคงโดยการสนับสนุนเงื่อนไขในท้องถิ่น นโยบายระดับชาติ และความสัมพันธ์ระดับท้องถิ่นกับรัฐบาลแห่งชาติที่มีความเทียบเคียงกับระดับคะแนนดัชนีสันติภาพเชิงบวกที่ดี

องค์กรชุมชนเหล่านี้ยังผลักดันให้เกิดวิธีคิดใหม่ๆ เกี่ยวกับนโยบาย พวกเขาเน้นความสัมพันธ์แบบพึ่งพาซึ่งกันและกันระหว่างผู้คนและธรรมชาติในการอภิปรายเกี่ยวกับนโยบายและพวกเขาเสนอแนวทางต่างๆ เช่น การรวมสิทธิธรรมชาติไว้ในนโยบาย[xix] รายงานทางวิชาการและองค์กรต่างๆ ตลอดรวมถึงการจัดประชุมสาธารณะได้เพิ่มความชอบธรรมให้กับแนวคิดเหล่านั้น ดังที่นักวิชาการนามว่า Joanne Barker ได้ตั้งข้อสังเกต น้ำ “สอนให้เราคิดเกี่ยวกับองค์ความรู้ในการเคลื่อนที่อย่างต่อเนื่อง” และ “ให้ความสำคัญกับการเชื่อมต่อและปฏิสัมพันธ์ระหว่างน้ำ ดินและอากาศ ระหว่างมนุษย์และสิ่งอื่นที่ไม่ใช่มนุษย์”[xx]

การปรับกรอบนโยบายและการกำหนดมุมมองของระบบเป็นสิ่งสำคัญ การสร้างสิทธิในธรรมชาติและความเป็นประชาธิปไตยของการจัดการในกฎหมายและวัฒนธรรมต้องใช้ความพยายามอย่างต่อเนื่อง หากนโยบายคือการสร้างเงื่อนไขให้สังคมเจริญแล้ว [xxi] แนวทางในการกำหนดนโยบายจะต้องอำนวยความสะดวกในการทำความเข้าใจและตั้งสมมติฐานเกี่ยวกับ 1). อำนาจ เช่น ความเคารพต่อมนุษย์ และ 2). ธรรมชาติของความสัมพันธ์ เช่น การเคารพใน 'ธรรมชาติ' และการพึ่งพาซึ่งกันและกันของมนุษย์กับส่วนอื่นๆ ของโลกธรรมชาติ องค์กรชุมชนที่ได้รับข้อมูลและการสนับสนุนได้มีการยกประเด็นเหล่านี้และประเด็นอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเชื่อมต่อกันระหว่าง น้ำ – พลังงาน - อาหาร[xxii] และคำแนะนำการประเมินระบบนิเวศแห่งสหัสวรรษ (Millennium Ecosystem Assessment)[xxiii]

การนำดัชนีสันติภาพเชิงบวกมาใช้เป็นกรอบสำหรับผลการวิเคราะห์นโยบายในการตระหนักถึงคุณค่าของการมีส่วนร่วมที่สำคัญขององค์กรชุมชนต่อความมั่นคง สังคมที่เท่าเทียมกันด้วยความสามารถระดับสูงของมนุษย์และความสัมพันธ์เชิงบวกมิฉะนั้นแล้วการกระทำขององค์กรชุมชนเหล่านั้นอาจถูกมองโดยผู้กำหนดนโยบายว่าเป็นอุปสรรคต่อการบรรลุสิ่งสำคัญของการวางแผนที่ได้กำหนดไว้ในระดับชาติ ดัชนีสันติภาพเชิงบวกมีช่องว่างบางอย่างที่ต้องใช้วิวัฒนาการเพิ่มเติมในการเป็นเครื่องมือหรือการประยุกต์ใช้การวิเคราะห์เพิ่มเติมพร้อมกัน การประเมินมูลค่าทางจิตใจ เศรษฐกิจที่ไม่ใช่เงินสดและคุณค่าทางจิตวิญาณไม่ได้มีการปรากฎอย่างเปิดเผยในกรอบดัชนีสันติภาพเชิงบวก และคำศัพท์ดัชนีสันติภาพเชิงบวก เช่น “ทุนมนุษย์” ไม่ได้สะท้อนถึงความเข้าใจของคนในท้องถิ่นเกี่ยวกับขีดความสามารถและความสัมพันธ์ของมนุษย์อย่างเต็มที่แต่ดัชนีสันติภาพเชิงบวกสามารถช่วยให้ความชัดเจนแก่ผู้กำหนดนโยบายถึงสิ่งที่ผลักดันการดำเนินการของชุมชนและการแสดงความจำนงนี้ให้ความกระจ่างและตระหนักรู้ถึงบทบาทสำคัญขององค์กรชุมชนในการสร้างสันติภาพเชิงบวกจากระดับท้องถิ่น

——-
*แอนดรูว์ สโตน เป็นนักระบบนิเวศวิทยา นักการศึกษาและพันธมิตรสันติภาพของโรตารี (Rotary Peace Follow) มีพื้นที่ทำงานอยู่ในลุ่มแม่น้ำโคลัมเบีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ในทุกๆ ปีเขาจะใช้เวลา 3 เดือน เริ่มตั้งแต่ปี 2554 ในกลุ่มประเทศลุ่มแม่น้ำโขงตอนล่างในการสนับสนุนองค์กรชุมชนและเครือข่ายโดยให้ความสำคัญกับแม่น้ำและการพัฒนา

[i] Simpson, G. and G.P.W. Jewitt (2019, February). The Development of the Water-Energy-Food Nexus as a Framework for Achieving Resource Security: A Review. Front. Environ. Sci., (8). https://doi.org/10.3389/fenvs.2019.00008

[ii] Millennium Ecosystem Assessment (2005). Ecosystems And Human Well-Being: Wetlands And Water Synthesis. World Resources Institute, Washington, DC. https://www.millenniumassessment.org/documents/document.358.aspx.pdf  (Accessed 20 November, 2020.)

[iii] Masterson, V. A., R. C. Stedman, J. Enqvist, M. Tengö, M. Giusti, D. Wahl, and U. Svedin. (2017). The contribution of sense of place to social-ecological systems research: a review and research agenda. Ecology and Society 22(1):49. https://doi.org/10.5751/ES-08872-220149

[iv] Institute for Economics & Peace (2019). Positive Peace Report 2019: Analysing the Factors that Sustain Peace. IEP, Sydney. https://www.visionofhumanity.org/wp-content/uploads/2020/10/PPR-2019-web.pdf (Accessed 16 February, 2020.)

[v] Ibid, 10.

[vi] Ibid, 10.

[vii] Agreement on Commercial Navigation on Lancang-Mekong River among the Governments of the People’s Republic of China, the Lao People’s Democratic Republic, the Union of Myanmar and the Kingdom of Thailand (April 2000). https://www.jcccn.org/images/rule/Agreement.pdf (Accessed 16 February, 2020.)

[viii] Community Organizations Development Institute (date unknown). Finding new ways for government to support communities at scale. https://en.codi.or.th/about/history-of-codi/ (Accessed 20 November, 2020.)

[ix] Lu, X.X. and R. Y. Siew (2006). Water discharge and sediment flux changes over the past decades in the Lower Mekong River. Hydrol. Earth Syst. Sci., 10, 181–195, 2006. Retrieved from https://www.hydrol-earth-syst-sci.net/10/181/2006/hess-10-181-2006.pdf (Accessed 23 November, 2020.)

[x] AFP (2020). The 97km that frustrate China's mastery of the Mekong. Bangkok Post. https://www.bangkokpost.com/world/1832839/the-97kms-that-frustrate-chinas-mastery-of-the-mekong (Accessed 16 February, 2020.)

[xi] Author interviews with Noparat Lamun (local organizer), Dr. Apisom Intralawan (MaeFahLuang University), and Dr. Carl Middleton (Chulalongkorn University) in November 2020 supplemented by personal field notes and prior interviews from 2009 to 2020.

[xii] Deetes, P. (2019, January 4). Sudden Public Hearing on Mekong “Rapids-Blasting” Project Catches Community Group by Surprise. CTN News. https://www.chiangraitimes.com/featured/sudden-public-hearing-on-mekong-rapids-blasting-project-catches-community-group-by-surprise/ (Accessed 16 February, 2021.)

[xiii] Stone, A. (2019, January 28). Chinese company consults locals over Mekong blasting. China Dialogue. https://www.chinadialogue.net/article/show/single/en/11040-Chinese-company-consults-locals-over-Mekong-blasting (Accessed 20 November, 2020.)

[xiv] Thepgumpanat, P. (2020). Thailand scraps China-led project to blast open Mekong River. Reuters. https://www.reuters.com/article/us-thailand-china/thailand-scraps-china-led-project-to-blast-open-mekong-river-idUSKBN1ZZ1T6 (Accessed 16 February, 2020.)

[xv] Author interviews.

[xvi] Wajjwalku, S. (2019). Chapter 6 Civil Society and Water Governance in Northern Thailand: Local NGOs and Management of Mekong’s Tributaries in Chiang Rai. In K. Otsuka (Ed.), Interactive Approaches to Water Governance in Asia (1st ed., pp. 123-154). Springer Nature Singapore Pte Ltd. https://doi.org/10.1007/978-981-13-2399-7.

[xvii] Author interviews.

[xviii] RECOFTC (2020, June). Boon Rueang Wetland Forest Conservation Group of Thailand wins global environmental award: The Equator Prize. https://www.recoftc.org/press-releases/boon-rueang-wetland-forest-conservation-group-thailand-wins-global-environmental (Accessed 26 November, 2020.)

[xix] Author interviews.

[xx] Barker, J. (2019). Confluence: Water as an Analytic of Indigenous Feminisms. American Indian Culture and Research Journal, 43:3. https://doi.org/10.17953/aicrj.43.3.barker

[xxi] Institute for Economics & Peace (2019).

[xxii] Simpson (2019).

[xxiii] Millennium Ecosystem Assessment (2005).

Figures, Tables, Photos

Figure 1: Product of the Transboundary Freshwater Dispute Database, College of Earth, Ocean,   and Atmospheric Sciences, Oregon State University. Additional information about the            TFDD can be found at: http://transboundarywaters.science.oregonstate.edu. Retrieved from          https://transboundarywaters.science.oregonstate.edu/database-and-research/galleries/asia-   gallery (Accessed 16 February, 2021.)

Figure 2: Basemap data from Esri, DigitalGlobe, GeoEye, i-cubed, USDA FSA, USGS, AEX,     Getmapping, Aerogrid, IGN, IGP, swisstopo, and the GIS User Community.

Tables 1 - 2: Institute for Economics & Peace, Positive Peace Report 2019.

Photos: Copyright 2021, Andrew Stone.

ธรรมชาติเชิงวิพากษ์: การให้คุ้มครองผู้สื่อข่าวที่ทำงานเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม: เครือข่ายสภาการสื่อมวลชนแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้สามารถช่วยได้หรือไม่?

เรื่องโดย อะนิซะ วิดิยะซะรี*

[English version available here]

ภาพการตัดไม้ทำลายป่าในเมืองบอร์เนียว (ภายถ่ายโดย INDOMET in the Heart of Borneo, WIKIMEDIA COMMONS

ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้การทำงานของนักสื่อสารมวลชนอาจจะกลับกลายเป็นอันตรายต่อผู้สื่อข่าวด้านสิ่งแวดล้อมผู้ซึ่งเผชิญกับภัยคุกคาม การถูกทำร้ายร่างกายและบางครั้งอาจถึงขั้นเสียชีวิตเนื่องด้วยสาเหตุจากการทำงานของพวกเขาเหล่านั้น สิ่งนี้เป็นเรื่องที่น่ากังวลอย่างยิ่งเนื่องจากผู้สื่อข่าวที่ทำงานด้านสิ่งแวดล้อมเป็นแนวหน้าในการทำภาระกิจของเราที่ทำงานเพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อมเพราะพวกเขานั้นมีบทบาทสำคัญในการให้ความรู้แก่สาธารณชนเกี่ยวกับปัญหาสิ่งแวดล้อม

 เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้รับการจัดอันดับ[i] ให้อยู่ในกลุ่มประเทศที่มีสภาพแวดล้อมที่ไม่เป็นมิตรมากที่สุดสำหรับนักข่าวและผู้สื่อข่าวด้านสิ่งแวดล้อมตกเป็นเป้าหมายสำคัญในการถูกคุกคามและในบางกรณีอาจถูกสังหารด้วยซ้ำ สำนักข่าวเดอะการ์เดียนระบุว่าการรายงานข่าวด้านสิ่งแวดล้อมเป็นหนึ่งในสายงานที่อันตรายที่สุดรองจากการทำข่าวสงคราม[ii]. จากรายงานของ Reporters Sans Frontières (RSF) ในปี 2559 พบว่าการสังหารนักข่าวด้านสิ่งแวดล้อมร้อยละ 90 ถูกค้นพบในเอเชียโดยภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ถือได้ว่าเป็นพื้นที่ที่อันตรายที่สุด[iii].

 หน่วยงานที่สำคัญที่สุดแห่งหนึ่งในการทำหน้าที่คุ้มครองนักข่าวและเสรีภาพสื่อมวลชน คือ สภาการสื่อมวลชนแห่งชาติ (National Press Councils) ซึ่งเป็นหน่วยงานกำกับดูแลตนเองที่ตั้งขึ้นโดยสื่อมวลชนเพื่อรักษาความมั่นใจต่อสาธารณชน พวกเขาได้มีการกำหนดมาตราฐานวิชาชีพสำหรับนักข่าวและกำหนดกฎเกณฑ์เพื่อให้ผู้ที่ตกอยู่ในข่าวสามารถร้องเรียนได้หากเกิดความไม่ถูกต้องจากการนำเสนอข่าว[iv] ดังนั้น สภาการสื่อมวลชนจึงมีบทบาทสำคัญในการตรวจสอบความรับผิดชอบของสื่อ สภาการสื่อมวลชนยืนหยัดกับการทำข่าวที่ดีมีความรับผิดชอบและเชื่อถือได้เนื่องจากเป็นการส่งเสริมจรรยาบรรณสำหรับนักข่าวและตรวจสอบข้อร้องเรียนเกี่ยวกับการละเมิดจรรยาบรรณนี้[v] เพื่อปฏิบัติตามกฎของสภาการสื่อมวลชน นักข่าวและผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อจึงประกาศการอุทิศตนเพื่อคุณค่าของความเที่ยงธรรมเพื่อคนส่วนใหญ่และประชาธิปไตย

ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สภาการสื่อมวลชนมีปรากฏอยู่เพียง 5 ใน 11 ประเทศ ได้แก่ อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ ไทย เมียนมา และติมอร์ - เลสเต ในปี 2562 สภาการสื่อมวลชนจำนวน 4 แห่ง ได้จัดตั้งเครือข่ายสภาการสื่อมวลชนแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (SEAPC-Net) โดยอ้างถึงความจำเป็นในการร่วมมือในระดับภูมิภาค แนวคิดของความร่วมมือระดับภูมิภาคนี้ถูกมองว่าเป็นประโยชน์ในการพยายามที่จะพัฒนาเสรีภาพสื่อมวลชนในภูมิภาค ความร่วมมือระดับภูมิภาคสามารถจัดการกับความท้าทายและโอกาสของสื่อมวลชนระดับภูมิภาคในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้รวมทั้งเป็นเวทีสำหรับนักข่าวในการแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างกัน

บทความนี้จะศึกษาถึงสถานะปัจจุบันของการทำข่าวด้านสิ่งแวดล้อมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และทำการสำรวจว่าเครือข่ายสภาการสื่อมวลชนระดับภูมิภาคจะสามารถช่วยคุ้มครองนักข่าวด้านสิ่งแวดล้อมและเป้าหมายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการพัฒนาที่ยั่งยืนทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

สถานะของเสรีภาพสื่อมวลชนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้เผชิญกับสถานการณ์วิกฤตในเรื่องเสรีภาพขั้นพื้นฐานซึ่งรวมถึงเสรีภาพสื่อมวลชน (ตามรายงานเสรีภาพสื่อมวลชนหลายฉบับและดัชนีเสรีภาพในการแสดงออกซึ่งรวมถึง Reporters Sans Frontières (RSF) [vii] และ Freedom House[viii] แม้จะมีกฎบัตรอาเซียนและปฏิญญาว่าด้วยสิทธิมนุษยชนอาเซียนซึ่งกำหนดว่าอาเซียนและประเทศสมาชิกจะต้องเคารพ“สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นในการแสดงออกของทุกคน รวมถึงเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นโดยปราศจากการแทรกแซงและเพื่อแสวงหา การได้รับและการให้ข้อมูล”[ix] แนวโน้มปัจจุบันแสดงให้เห็นว่าพื้นที่สำหรับสาธารณะในการแสดงความคิดเห็นกำลังหดหายไปทั่วทั้งภูมิภาค

รูปที่ 1. ผลการดำเนินงานของประเทศต่างๆในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในดัชนีเสรีภาพสื่อมวลชน จัดทำโดย RSF[x] และ Global Freedom Index ข้อมูลโดย Freedom House[xi], 2020

ตามดัชนีเสรีภาพสื่อมวลชนโลกประจำปี 2563 จาก RSF ระบุว่าติมอร์ – เลสเต เป็นประเทศเดียวในภูมิภาคที่ติด 100 อันดับแรก ส่วนประเทศที่เหลือยกเว้นมาเลเซียและอินโดนีเซียอยู่ในสามอันดับสุดท้ายของรายชื่อทั้งหมด เวียดนามเป็นประเทศที่มีผลการดำเนินงานแย่ที่สุดในแง่ของเสรีภาพสื่อมวลชนในภูมิภาค ในขณะเดียวกันรายงานปี 2563 จาก Freedom House แสดงให้เห็นว่านอกเหนือจากประเทศติมอร์ – เลสเต ก็ไม่มีประเทศใดในภูมิภาคนี้ที่สามารถจัดประเภทเป็น "การเป็นอิสระ" ในเรื่องเสรีภาพในการแสดงออก ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย มาเลเซีย สิงคโปร์และไทย "การมีเสรีภาพในบางส่วน" ในขณะที่ประเทศอื่น ๆ "การไม่เป็นอิสระ" ข้อมูลเหล่านี้ช่วยให้มีความเข้าใจที่ดีเกี่ยวกับสถานการณ์ร้ายแรงที่นักข่าวในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ต้องเผชิญ

ข้อมูลดังกล่าวยังแสดงให้เห็นถึงประวัติที่ย่ำแย่ของรัฐบาลในภูมิภาคนี้ในการรักษาเสรีภาพสื่อมวลชน แม้ว่าสิทธิเสรีภาพของสื่อมวลชนจะได้รับการยอมรับในตราสารด้านสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ มาตรา 19 ของปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนได้ระบุไว้อย่างชัดเจนว่า “ทุกคนมีสิทธิในเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นและการแสดงออก สิทธินี้รวมถึงเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นโดยปราศจากการแทรกแซงและในการแสวงหา การรับและส่งต่อข้อมูลและความคิดผ่านสื่อใดๆ และโดยไม่คำนึงถึงพรมแดน”

 นอกจากนี้ประเทศต่างๆในภูมิภาค ยกเว้น บรูไน มาเลเซีย เมียนมา และสิงคโปร์ ยังได้เป็นภาคีลงนามในกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (International Covenant on Civil and Political Rights: ICCPR) โดยกติการะหว่างประเทศนี้ยังรับรองเสรีภาพของสื่อมวลชนดั่งที่ปรากฏในมาตรา 19 ซึ่งอธิบายว่า “ทุกคนมีสิทธิเสรีภาพในการแสดงออก สิทธินี้จะรวมถึงเสรีภาพในการแสวงหา การรับและให้ข้อมูล และความคิดทุกประเภท โดยไม่คำนึงถึงพรมแดน ไม่ว่าจะเป็นทางคำพูด เป็นลายลักษณ์อักษรหรือการจัดพิมพ์ในรูปแบบของงานศิลปะหรือผ่านทางสื่ออื่นๆ ที่เขาได้เลือกกระทำ"

ปัจจุบันในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีเพียง 5 ประเทศเท่านั้นที่มีสภาการสื่อมวลชน ได้แก่ อินโดนีเซียฟิลิปปินส์ ไทย เมียนมา และติมอร์ - เลสเต การปรากฏตัวของหน่วยงานกำกับดูแลตนเองเหล่านี้ในประเทศขนาดเล็กในภูมิภาคเป็นการแสดงให้เห็นถึงความโดดเด่นของมาตราการของรัฐที่ตั้งอยู่โดยรอบในภูมิภาคแห่งนี้ แทนที่จะเป็นการมาตราการดูแลตนเองของสื่อในการจัดการกับปัญหาทางด้านจริยธรรมและเสรีภาพของสื่อ การมีอำนาจของรัฐที่ควบคุมหรือเป็นเจ้าของสื่อได้ขัดขวางการเกิดขึ้นขององค์กรอิสระเพื่อตรวจสอบแนวทางการปฏิบัติด้านจริยธรรมของสื่อรวมทั้งการส่งเสริมเสรีภาพทางด้านการทำงานของสื่อมวลชน

 การคุกคามนักข่าวทางด้านสิ่งแวดล้อม

การคุกคามนักข่าวทางด้านสิ่งแวดล้อมโดยส่วนใหญ่มักจะเกิดจากการกระทำจากเจ้าหน้าที่รัฐซึ่งเป็นเรื่องปกติอย่างมากในภูมิภาคนี้ เหตุการณ์ต่างๆ เหล่านี้บางครั้งได้ส่งผลถึงชีวิตของผู้สื่อข่าว ความเสี่ยงสูงของผู้สื่อข่าวด้านสิ่งแวดล้อมที่ต้องเผชิญนั้นมีความใกล้เคียงกับภัยคุกคามร้ายแรงที่นักเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมต้องเผชิญ ยกตัวอย่างเช่น นักเคลื่อนไหวทางด้านสิ่งแวดล้อมจากทั่วโลกจำนวน 164 คน ถูกสังหารในปี 2018 โดยเฉพาะประเทศฟิลิปปินส์พบว่าเป็นประเทศที่อันตรายที่สุดสำหรับผู้พิทักษ์สิ่งแวดล้อม เพียงแค่ในปีดังกล่าวพบว่ามีนักอนุรักษ์และปกป้องสิ่งแวดล้อมจำนวนทั้งสิ้น 30 คนที่ถูกฆาตกรรม[xii]

 หนึ่งในกรณีที่น่าอับอายที่สุดของการสังหารนักข่าวด้านสิ่งแวดล้อมในประเทศฟิลิปปินส์เกิดขึ้นในเดือนมกราคม 2560 เมื่อนาย มาริโอ คอนทาโออิ (Mario Contaoi) นักวิชาการศึกษาและอดีตผู้ประกาศข่าวด้านการปกป้องและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมได้ถูกคนร้ายยิงเสียชีวิต บ่อยครั้งที่ นายคอนทาโออิ มักจะพูดจาอย่างโผงผางในการต่อต้านทหารอย่างหนักหน่วงในสถานที่ที่มีโครงการที่กระทบต่อสิ่งแวดล้อมตั้งอยู่[xiii] จนถึงขณะนี้เจ้าหน้าที่ยังไม่สามารถระบุตัวผู้ทำร้ายและแรงจูงใจในการฆาตกรรมครั้งนี้ได้[xiv]

ในประเทศกัมพูชา นาย เฮ็ง เสเรีย โอโดม (Hang Serei Odom) ผู้สื่อข่าวของ Virakchun Khmer Daily ซึ่งเป็นสำนักพิมพ์ภาษาเขมร ถูกพบว่าเสียชีวิตในท้ายรถของตนเองที่สวนมะม่วงหิมพานต์ ในอำเภอโอจุม (O'Chum) ที่ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัดรัตนคีรี (Ratanakiri) ในเดือนกันยายน 2555 นาย เฮ็ง เสเรีย โอโดม ได้มีการรายงานบ่อยครั้งเกี่ยวกับการแอบลักลอบตัดต้นไม้ในจังหวัดดังกล่าว[xv] ร้อยเอกสารวัตรทหารในพื้นที่และภรรยาของเขาถูกตั้งข้อหาฆาตกรรมในเบื้องต้นแต่หลังจากนั้นข้อกล่าวหาดังกล่าวก็ถูกยกเลิกไป[xvi]

ประเทศเมียนมา ยังคงเป็นสถานที่ที่อันตรายในการรายงานข่าวเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม นาย ซอว์มอ ตุน (Soe Moe Tun) ผู้สื่อข่าวท้องถิ่นของหนังสือพิมพ์ Daily Eleven ถูกทำร้ายร่างกายจนเสียชีวิตเมื่อเดือนธันวาคม 2559 เหตุการณ์นี้ไม่พบผู้กระทำความผิดและแรงจูงใจที่อยู่เบื้องหลังการฆาตกรรมแต่ในขณะก่อนที่เขาจะเสียชีวิตนั้นเขากำลังสืบสวนเรื่องราวของการลักลอบตัดไม้และการลักลอบขนไม้ในเขตซะไกง์ (Sagaing Region) [xviii] (ตั้งอยู่ในภาคตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศเมียนมา) เพียงไม่กี่เดือนก่อนหน้าที่จะเกิดเหตุ ในเดือนตุลาคม นาย คอติน ซอว์โอ (Ko Tim Zaw Oo) นักข่าวอีกคนหนึ่งที่รายงานและเขียนบทความเกี่ยวกับโรงเลื่อยไม้ผิดกฎหมายที่ตั้งอยู่ในเมืองตะเบจิ้น (Thabeikkyin Township) ได้รับการข่มขู่และถูกคุกคามจนต้องหลบหนีซ่อนตัว[xix]

ในอินโดนีเซีย มาราเด็น เซียนิปาร์ และ มาตัวร์ ซิเรก้า (Maraden Sianipar and Martua Siregar) สองนักข่าวที่ได้รายงานการปลูกปาล์มน้ำมันผิดกฎหมายทางตอนเหนือของเกาะสุมาตราถูกพบเป็นศพลอยอยู่ในคูน้ำใกล้สวนปาล์มเมื่อวันที่ 30 ตุลาคม 2562 เพียงไม่กี่สัปดาห์หลังจากการตายของ กอร์ฟิด ซิเรก้า (Golfrid Siregar) นักเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมที่มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักจากทางตอนเหนือของเกาะสุมาตรา[xx] ได้มีการจับกุมผู้ต้องหาทั้ง 5 คน รวมถึงเจ้าของสวนปาล์มน้ำมันบนเกาะสุมาตราที่เป็นสถานที่พบศพของนักข่าวทั้งสองราย โดยพวกเขาเหล่านั้นได้ถูกตั้งข้อฆาตกรรมโดยเจตนา[xxi]

การรายงานข่าวด้านสิ่งแวดล้อมไม่เพียงแต่มีความเสี่ยงสำหรับนักข่าวเท่านั้นแต่ยังเป็นอันตรายต่อชุมชนในพื้นที่เนื่องจากการทำข่าวด้านสิ่งแวดล้อมส่วนใหญ่จะครอบคลุมถึงกรณีที่ชุมชนได้รับผลกระทบอีกด้วย หนึ่งในตัวอย่างที่น่าสยดสยองที่สุดคือการเสียชีวิตของ ชุต วุตตี้ (Chut Wutty) ประธานกลุ่มอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติในกรุงพนมเปญซึ่งถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจสังหารขณะพานักข่าวสองคนไปใกล้สถานที่ลักลอบตัดไม้อย่างผิดกฎหมายในเดือนเมษายน 2555[xxii]

อันตรายของการรายงานข่าวด้านสิ่งแวดล้อมยังหมายรวมถึงความเสี่ยงทางกฎหมายอีกด้วย การล่วงละเมิดทางกฎหมายเป็นรูปแบบหนึ่งของการคุกคามนักข่าวด้านสิ่งแวดล้อมที่พบบ่อยที่สุด รัฐบาลในภูมิภาคนี้มีความเชี่ยวชาญในการผ่านและบังคับใช้กฎหมายในเพื่อปราบปรามและปิดปากผู้ไม่เห็นด้วย เมื่อไม่นานมานี้การเติบโตของแพลตฟอร์มสื่อออนไลน์ส่งผลให้เกิดการเพิ่มขึ้นของกฎหมายที่มุ่งเป้าไปที่การควบคุมการสื่อสารมวลชนบนเว็บไซต์และการรายงานทางออนไลน์

ยกตัวอย่างเช่น เมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน 2558 ทุ่งคำ ห้างหุ้นส่วนจำกัด ซึ่งเป็นบริษัทเหมืองแร่แห่งหนึ่งที่ตั้งอยู่ในประเทศไทย ได้ยื่นคำฟ้องต่อนักข่าวหลายคนจากสำนักข่าวไทยพีบีเอส (Thai PBS) ซึ่งเป็นช่องโทรทัศน์สาธารณะในประเทศเกี่ยวกับคลิปนักข่าวพลเมืองที่เผยแพร่ค่ายเยาวชนที่เกี่ยวข้องกับการสร้างความตระหนักในปัญหาสิ่งแวดล้อมในอำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย[xxiii] ทางบริษัทได้ยื่นเรื่องร้องเรียนโดยอ้างถึงประมวลกฎหมายอาญาแห่งประเทศไทย มาตรา 326 ในข้อหาหมิ่นประมาทในพื้นที่สาธารณะ[xxiv] จากข้อมูลของ Fortify Rights ในช่วงปี 2553 – 2561 หจก.ทุ่งคำ ได้ฟ้องร้องดำเนินคดีทางอาญาและทางแพ่งอีกอย่างน้อย 19 คดีกับชาวจังหวัดเลย 33 คน รวมถึงสมาชิกกลุ่มรักบ้านเกิด (Khon Rak Ban Kerd Group: KRBKG) ซึ่งเป็นองค์กรด้านสิ่งแวดล้อมในชุมชนที่มีส่วนร่วมอย่างแข็งขันในการรวมกลุ่มประท้วงต่อต้านการทำเหมืองแร่ทองคำในท้องถิ่น[xxv]

การคุกคามทางกฎหมายนี้ไม่ได้พุ่งเป้าไปที่นักข่าวภายในประเทศเท่านั้นแต่ยังรวมไปถึงนักข่าวต่างประเทศอีกด้วย ในกรณีของประเทศอิโดนีเซียที่เกิดขึ้นเมื่อปีที่ผ่านมา ฟิลิปส์ จาค็อบสัน (Philip Jacobson) บรรณาธิการแพลตฟอร์มการอนุรักษ์และวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อมซึ่งเป็นองค์กรไม่แสวงหาผลกำไร ตั้งอยู่ในประเทศสหรัฐอเมริกา ได้ถูกควบคุมตัวเมื่อวันที่ 17 ธันวาคม 2562 จากนั้นต่อมาถูกจับกุมอีกครั้งในวันที่ 21 มกราคม 2563 โดยเจ้าหน้าที่ตรวจคนเข้าเมืองของอินโดนีเซียกล่าวหาว่าเขาละเมิดเงื่อนไขวีซ่าของตนเอง[xxvi]  จาค็อบสัน เคยเขียนบทความให้กับ Mongabay เกี่ยวกับการทำลายสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากผู้ผลิตกระดาษรายใหญ่ที่สุดรายหนึ่งของอินโดนีเซียในเกาะบอร์เนียวและมักวิพากษ์วิจารณ์ประธานาธิบดีชาวอินโดนีเซีย Joko Widodo เกี่ยวกับประเด็นปัญหาสิ่งแวดล้อมของเขาในอดีต[xxvii]

สภาการสื่อมวลชนจะทำงานเพื่อสนับสนุนหรือปกป้องนักข่าวต่างๆ ในกรณีดังกล่าวข้างต้นหรือไม่ ยังไม่มีคำตอบที่ชัดเจน เนื่องจากในประเทศที่มีสภาผู้สื่อข่าวบทบาทของพวกเขาในกรณีการละเมิดเหล่านี้แตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ โดยทั่วไปแล้วอำนาจของสภาการสื่อมวลชนเกี่ยวข้องกับจริยธรรมและจรรยาบรรณของตนเอง ดังนั้นพวกเขาจึงไม่สามารถแทรกแซงการดำเนินคดีทางกฎหมายได้เมื่อมีการฟ้องร้องผู้สื่อข่าวในศาลเกิดขึ้น บทบาทของสภาการสื่อมวลชนส่วนใหญ่ดูเหมือนจะสร้างการรับรู้เกี่ยวกับคดีและกดดันให้รัฐบาลของพวกเขายึดมั่นในหลักการของเสรีภาพสื่อมวลชนซึ่งเป็นบทบาทที่สามารถขยายความข้ามภูมิภาคได้โดยเครือข่ายที่ดำเนินงานอยู่ของสภาการสื่อมวลชนระดับภูมิภาค เครือข่ายสภาการสื่อมวลชนสามารถช่วยในการรวบรวมยุทธศาสตร์การสนับสนุนช่วยเหลือในระดับภูมิภาคในการกดดันรัฐบาลแต่ละประเทศเพื่อรับรองเสรีภาพสื่อมวลชนในประเทศของตน

วารสารสิ่งแวดล้อมเพื่อเพิ่มความโปร่งใสและความรับผิดชอบ

เช่นเดียวกับที่อื่นๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โครงการพัฒนาหลายๆ โครงการอาจส่งผลกระทบในทางลบต่อสิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจในท้องถิ่น นักข่าวมีบทบาทสำคัญในการสร้างความตระหนักแก่สาธารณชนเกี่ยวกับผลกระทบทางสังคมและสิ่งแวดล้อมของโครงการพัฒนาเหล่านี้ นอกเหนือจากองค์กรภาคประชาสังคม (CSO) และองค์กรอื่นๆ แล้ว ผู้สื่อข่าวยังมีส่วนช่วยในเรื่องความโปร่งใสและความรับผิดชอบในโครงการของภาครัฐที่ดำเนินการโดยรัฐบาลและการลงทุนของภาคเอกชน เสรีภาพสื่อมวลชนจึงเป็นเสาหลักสำคัญในการบรรลุการพัฒนาที่ยั่งยืนในภูมิภาคนี้

ในเดือนธันวาคม 2561 ศูนย์ศึกษาการพัฒนาสังคมหรือในชื่อภาษาอังกฤษที่ว่า “Center for Social Development Studies (CSDS)” ได้จัดการประชุมเชิงนโยบาย ซึ่งเป็นเวทีสาธารณะภายใต้ชื่อ “การเมืองทรัพยากรและพื้นที่สาธารณะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้: การพิจารณาอย่างรอบคอบ การแสดงความรับผิดชอบและทางเลือก”[xxviii] ซึ่งได้กล่าวถึงความท้าทายของการหดตัวลงของพื้นที่สาธารณะในภูมิภาครวมถึงสื่อมวลชนด้วย งานนี้ได้เน้นย้ำถึงบทบาทของพื้นที่สาธารณะ สื่อมวลชนและโซเชี่ยลมีเดียในการปกป้องชุมชนท้องถิ่นและการดำรงชีวิตของชุมชน ดังนั้น จึงแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการรายงานด้านสิ่งแวดล้อมในฐานะเสาหลักของการพัฒนาที่ยั่งยืน จากการอภิปรายในงานดังกล่าวเห็นได้ชัดว่านักข่าวสามารถช่วยส่งเสริมข่าวสารของการพัฒนาที่ยั่งยืนได้โดยการเขียนเรื่องราวที่น่าสนใจและช่วยให้ความรู้แก่สาธารณชนโดยผ่านกระบวนการนี้

หนึ่งตัวอย่างของบทบาทสื่อมวลชนในการพัฒนาอย่างยั่งยืน คือ การรายข่าวเกี่ยวกับหัวข้อปัญหาทางด้านสิ่งแวดล้อมในบริเวณโดยรอบแม่น้ำโขง ซึ่งนักข่าวได้ทำงานร่วมกันเพื่อสร้างความตระหนักเกี่ยวกับภัยอันตรายที่ส่งผลต่อระบบนิเวศในลุ่มแม่น้ำโขงและผลกระทบที่เกิดจากโครงการพัฒนาต่างๆ อาทิ การก่อสร้างโรงไฟฟ้าพลังน้ำที่มีกระทบต่อการดำรงชีวิตและสุขภาพของประชาชน[xxix] เครือข่ายนักข่าวแม่น้ำโขง (Mekong Matters Journalism Network) ก่อตั้งขึ้นในเดือนกันยายน 2557 ช่วยเชื่อมโยงและฝึกอบรมนักข่าวในลุ่มแม่น้ำโขงตอนล่างและพวกเขาได้ผลิตเรื่องราวมากมายที่ครอบคลุมปัญหาสิ่งแวดล้อม เช่น ภัยแล้ง โรงไฟฟ้าถ่านหินและไฟฟ้าพลังน้ำ[xxx]

ความคิดริเริ่มเชิงบวกแบบนี้จะเป็นประโยชน์อย่างมากหากได้มีการนำไปกระทำซ้ำที่อื่นในภูมิภาคแห่งนี้และนี่คือสิ่งที่เครือข่าย สภาการสื่อมวลชนระดับภูมิภาคสามารถแสดงบทบาทอันสำคัญในการจัดหาเวทีสำหรับนักข่าวในภูมิภาคได้แลกเปลี่ยนข้อมูลที่ไม่ใช่เพียงแต่จะเกี่ยวข้องกับข่าวสารและเรื่องราวเท่านั้นแต่ยังเกี่ยวข้องกับแนวทางปฏิบัติที่มีประสิทธิภาพและความคิดริเริ่มที่จะสามารถช่วยเพิ่มบทบาทในการให้ความรู้แก่สาธารณชนได้มากที่สุดโดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเด็นด้านสิ่งแวดล้อม

การใช้เครือข่ายสื่อมวลชนที่มีอยู่ในปัจจุบัน

ตัวอย่างหนึ่งของเครือข่ายสภาการสื่อมวลชนระดับภูมิภาคที่มีอยู่ คือ พันธมิตรสภาการสื่อมวลชนอิสระในสหภาพยุโรป (Alliance of Independent Press Councils in Europe: AIPCE) ซึ่งเป็นเครือข่ายแบบหลวมๆ ของสภาการสื่อมวลชนในสหภาพยุโรป (European Press Councils) [xxxi] สำหรับทั้งสื่อโดยทั่วไปและสื่อวิทยุกระจายเสียง เครือข่ายได้จัดให้มีการประชุมเป็นประจำทุกปีซึ่งเป็นเวทีสำหรับสื่อมวลชน สภาการสื่อมวลชนและองค์กรระหว่างประเทศอื่นๆเพื่อพูดคุยแลกเปลี่ยนเกี่ยวกับจริยธรรมการสื่อสารมวลชนและเพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ประสบการณ์และข้อมูล เครือข่ายนี้ถูกมองว่าเป็นแพลตฟอร์มที่มีประโยชน์ในการเรียนรู้ระหว่างกันและได้หารือเกี่ยวกับความท้าทายที่พบบ่อยครั้ง รวมทั้งการแบ่งปันคำแนะนำเกี่ยวกับการทำให้สภาผู้สื่อข่าวในแต่ละประเทศเป็นอิสระและมีความยั่งยืนทางการเงิน[xxxii]

ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เครือข่ายสภาการสื่อมวลชนแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (Southeast Asian Press Councils Network: SEAPC-Net) ก่อตั้งขึ้นในเดือนกันยายน พ.ศ.2562 โดยมีสภาการสื่อมวลชนอินโดนีเซีย สภาการหนังสือพิมพ์แห่งเมียนมา สภาการหนังสือพิมพ์ติมอร์-เลสเต และสภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติของประเทศไทยในฐานะสมาชิกผู้ก่อตั้งโดยผ่านปฏิญญากรุงเทพ[xxxiii] ในคำประกาศดังกล่าวพวกเขาได้เอ่ยถึงความจำเป็นในการร่วมมือระดับภูมิภาคระหว่างสภาการสื่อมวลชนและการยอมรับถึงความท้าทายที่มีความใกล้เคียงกันในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในแง่ของเสรีภาพสื่อมวลชน หนึ่งในกิจกรรมที่พวกเขาทำร่วมกันในปี 2563 คือการออกแถลงการณ์ร่วมเมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม เกี่ยวกับการป้องกัน COVID-19 โดยเครือข่ายได้เตือนสื่อมวลชนให้ปฏิบัติตามหลักการพื้นฐานในจรรยาบรรณของนักข่าวอยู่เสมอ รวมทั้งการปฏิบัติตามพิธีสารด้านสุขภาพและความปลอดภัยเมื่อรายงานกรณีของผู้ติดเชื้อ COVID-19[xxxiv] เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม ปีที่ผ่านมา พวกเขายังจัดประชุมสามัญประจำปีซึ่งกำหนดแผนสำหรับปี 2564 รวมถึงการขยายเครือข่ายและจัดสัมมนาที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมเสรีภาพและจริยธรรมของสื่อมวลชนในภูมิภาค[xxxv]

นอกเหนือจากการประสานความพยายามในการแก้ไขปัญหาด้านสื่อสารมวลชนและจริยธรรมต่างๆในภูมิภาคแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่คาดหวังได้จากการทำงานของเครือข่ายสภาการสื่อมวลชนแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้คือการทำงานร่วมกันกับผู้สื่อข่าวที่อยู่ในประเทศอื่นๆในภูมิภาคที่ยังคงไม่มีสภาการสื่อมวลชนอย่างเป็นทางการ เครือข่ายสภาการสื่อมวลชนสามารถช่วยประเทศต่างๆเหล่านั้นในการจัดตั้งโดยการสนับสนุนอย่างสำคัญต่อรัฐบาลรวมทั้งแบ่งปันแนวทางปฏิบัติที่ดีที่พวกเขามีอยู่แล้วในประเทศของตน

ในแง่ของการปกป้องนักข่าวโดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่ทำงานกับหัวข้อเปราะบาง เช่น การลักลอบตัดไม้ทำลายป่า การทำเหมืองแร่และการค้าสัตว์ป่า เครือข่ายสภาการสื่อมวลชนสามารถใช้ความพยายามร่วมกันในการสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับปัญหานี้โดยเน้นว่าแทนที่จะมองว่านักข่าวสิ่งแวดล้อมเป็นภัยคุกคาม พวกเขาควรถูกมองว่าเป็นพันธมิตรที่มีค่าในการบรรลุเป้าหมายในการพัฒนาที่ยั่งยืนและยังมั่นใจว่ามีความรับผิดชอบที่ดีขึ้นในการจัดโครงการพัฒนาทั้งโดยรัฐและภาคเอกชน ผู้สื่อข่าวจะสามารถได้รับความคุ้มครองที่ดีขึ้นหากรัฐบาลเหล่านั้นให้ความสำคัญกับภัยคุกคามที่ผู้สื่อข่าวต้องเผชิญและต้องรับมือกับการถูกทำร้ายร่างกายเพียงเพื่อทำหน้าที่ของพวกเขาในฐานะผู้สื่อข่าว นอกจากนี้ยังสามารถช่วยได้หากรัฐบาลไม่พยายามใช้กฎหมายที่รุนแรงเพื่อควบคุมผู้สื่อข่าว ดังนั้นรัฐบาลในภูมิภาคควรดำเนินการอย่างเพียงพอเพื่อให้แน่ใจว่ามีการปกป้องนักข่าวสิ่งแวดล้อมและช่วยพวกเขาในการปฏิบัติหน้าที่โดยการให้พื้นที่ทำงานอย่างปลอดภัย

กิตติกรรมประกาศ

ผู้เขียนขอขอบคุณ นายราเจช เดเนียล และ ผช.ดร.คาร์ล มิดเดิลตัน สำหรับความคิดเห็นที่เป็นประโยชน์และบทบรรณาธิการของบทความชิ้นนี้

—————

*นักวิจัยภายใต้ศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านการเมืองทรัพยากรเพื่อการพัฒนาสังคม, ศูนย์ศึกษาเพื่อการพัฒนาสังคม คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

[i] See also: Hostile Climate For Environmental Journalist (RSF, 2015), 2020 World Press Freedom Index: “Entering A Decisive Decade For Journalism, Exacerbated By Coronavirus” (RSF, 2020), A Leaderless Struggle For Democracy (Freedom House, 2020).

[ii] Juliette Garside and Jonathan Watts, 'Environment Reporters Facing Harassment And Murder, Study Finds' (the Guardian, 2019).

[iii] Reporters Without Borders, 'Hostile Climate For Environmental Journalist' (2015).

[iv] Alliance Of Independent Press Councils Of Europe (AIPCE), ‘About' (Presscouncils.eu, 2015).

[v] 'Role Of A Press Council In Promoting Responsible Journalism' (Unesco.org, 2013).

[vi] Southeast Asian Press Councils Network, 'Bangkok Declaration' (2018).

[vii] '2020 World Press Freedom Index: “Entering A Decisive Decade For Journalism, Exacerbated By Coronavirus”' (RSF, 2020).

[viii] 'A Leaderless Struggle For Democracy' (Freedom House, 2020).

[ix] ‘Charter of the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN Charter)’ (asean.org, 2007).

[x] '2020 World Press Freedom Index | Reporters Without Borders' (RSF, 2020).

[xi] 'Countries And Territories' (Freedom House, 2020).

[xii] ‘Defending The Philippines' (Global Witness, 2019).

[xiii] 'The Murder Of Environmental Protection Advocates Must Outrage Us All' (The Manila Times, 2017).

[xiv] The Aktionsbündnis Menschenrechte – Philippinen, 'Human Rights In The Philippines Under Duterte' (2019).

[xv] 'Cambodian Journalist Found Dead In His Own Car' (Committee to Protect Journalists, 2012).

[xvi]  ‘A Bad Year For Journalism' (The Cambodia Daily, 2018).

[xvii] Kyaw Ko Ko, 'Mandalay Journalist Threatened After Reporting On Illegal Logging' (The Myanmar Times, 2016).

[xviii] Maung Zaw, 'Police Suspect Murder After Eleven Media Reporter Found Dead' (The Myanmar Times, 2016).

[xix] Kyaw Ko Ko, 'Mandalay Journalist Threatened After Reporting On Illegal Logging' (The Myanmar Times, 2016).

[xx] 'Indonesian Journalists Critical Of Illegal Palm Plantation Found Dead' (EcoWatch, 2019).

[xxi] Basten Gokkon, 'Palm Owner Charged With Ordering Murder Of Two Journalists In Indonesia' (Mongabay Environmental News, 2019).

[xxii] 'Cambodian Activist Killed While Helping Journalists' (Committee to Protect Journalists, 2012).

[xxiii] 'Thailand: Dismiss Criminal-Defamation Charges Against Thai PBS And Journalists - Fortify Rights' (Fortify Rights, 2018).

[xxiv] 'Tung Kham Company Sued Youth Journalist And Thai PBS' (Freedom.ilaw.or.th).

[xxv] 'Thailand: Uphold Decision To Dismiss Criminal-Defamation Complaint Against Thai PBS And Journalists - Fortify Rights' (Fortify Rights, 2018).

[xxvi] Richard C. Paddock, 'American Journalist Is Arrested In Indonesia Over Visa Issue' (Nytimes.com, 2020).

[xxvii] Amy Gunia, 'Indonesia Arrests American Journalist Over Alleged Visa Issue' (Time, 2020).

[xxviii] CSDS Communications, 'EVENT [REPORT]: Policy Forum On Resource Politics And The Public Sphere In Southeast Asia: Deliberation, Accountability And Alternatives [Bangkok, 13 December 2018] — Center For Social Development Studies' (CSDS, 2018).

[xxix] 'Mekong Matters Journalism Network' (Earth Journalism Network).

[xxx] ‘Environmental Journalists Net Stories In The Mekong | Internews' (Internews.org, 2017).

[xxxi] Alliance Of Independent Press Councils Of Europe' (Ethical Journalism Network).

[xxxii] 'European Press Councils Reaffirm Central Role Of Self-Regulation In Maintaining The Quality Of Journalism' (UNESCO, 2017).

[xxxiii] Southeast Asian Press Councils Network, 'Bangkok Declaration' (2018).

[xxxiv] 'Joint Statement : SEAPC-Net Solidarity In Combating The Pandemic Coronavirus (COVID-19)' (Presscouncil.or.th, 2020).

[xxxv] ‘ปธ. สภาการสื่อมวลชนฯ ประชุมสามัญประจำปี SEAPC-Net’ (Presscouncil.or.th, 2020).